ارزیابی سازگاری شاخص‌های مکان‌یابی ساختمان‌های تجاری بزرگ مقیاس با رویکرد تهدیدات و مخاطرات شهری

استقرار هر فضای شهری در موقعیت فضایی کالبدی خاصی از سطح شهر تابع اصول و قواعد خاص خود است. رعایت اصول و قواعد می تواند موفقیت و عملکرد مناسب عنصر مورد نظر را در مکان تعیین شده افزایش دهد و در غیر این صورت باعث افزایش آسیب پذیری آنها می شود. با به کاربردن اصول برنامه ریزی شهری همچون برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، منطقه بندی شهری، تمرکززدایی، مکان یابی مناسب، جلوگیری از توسعۀ نواحی در همجواری با کاربری های پرمخاطره و مورد تهدید می توان ضریب آسیب پذیری شهرها را در مقابل مخاطرات کاهش داد. ساختمان های تجاری به عنوان یکی از المان های مهم شهری نقش بسزایی در تسهیل مدیریت بحران در شرایط اضطراری در برابر تهدیدات و مخاطرات شهری دارند؛ بنابراین علاوه بر محورهای سازه‌ای و معماری، محور مکان یابی یکی از مهم ترین و اصولی ترین محور جهت ارزیابی آسیب پذیری ساختمان‌های تجاری بزرگ مقیاس است. این پژوهش  با ماهیت توسعه ای کاربردی و روش توصیفی پیمایشی به بررسی موضوع در ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس پرداخته است. در این پژوهش برای ارزیابی مکان‌یابی ساختمان‌های تجاری بزرگ مقیاس دو معیار فضایی کالبدی و جغرافیایی، طبیعی و زیست محیطی در نظر گرفته شده است.  در این پژوهش با بهره گیری از روش های swara و smart به بررسی موضوع و ارائه مدل جهت ارزیابی آسیب پذیری مکانی پرداخته شده است. نتایج حاصل از ارزیابی معیارها و شاخص های مکان یابی نشان می دهد معیارهایی که منشا آنها تهدیدات و مخاطرات شهری است (جغرافیایی، طبیعی) با امتیاز 0.5238 نسبت به معیارهای تسهیل کنندۀ مدیریت بحران (فضایی و کالبدی) با وزن 0.4762 اولویت بیشتری دارند. با بهره گیری از مدل ارائه شده می توان ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس را در برابر تهدیدات و مخاطرات شهری مورد ارزیابی آسیب پذیری قرار داد و همچنین میزان آسیب پذیری و نقاط ضعف این ساختمان ها در هر شاخص و معیار را بررسی نمود. ارزیابی آسیب پذیری مکانی ساختمان مورد مطالعه برابر با 64.9 درصد است که به لحاظ سازگاری از منظر پدافند غیرعامل در دستۀ متوسط طبقه بندی می شود.

Evaluation of adaptability of indicators of large scale commercial buildings respecting attitudes of municipal threats

Establishing municipal space in spatial situation subordinates especial principles. Respecting principles can increase success and function of discussing elements in located areas; otherwise, it can cause their vulnerabilities. Applying urban planning principles, like planning of using municipal lots، municipal zoning, decentralization, suitable locating, and preventing development of districts adjacent to dangerous lot using can decrease ratio of vulnerability against threats in cities. Commercial buildings as one of the most important elements of the city have a significant role in facilitating crisis management against urban threats and risks in emergency situation. Therefore, in addition to structural and architectural axes, location is one of the most important and principled axis for assessing the vulnerability of largescale commercial buildings. This research investigates the subject in large scale commercial buildings with developing practical nature and descriptive method. In this research, evaluating location of huge commercial buildings uses two spatial criteria, skeletal and geographic and natural and environmental. Using swara and smart methods, this research investigates the subject. The results of evaluation of location indicators shows that criteria occurance are urban threats stand (geography and natural) in the first place with 0/5238 scores to crisis management facilitators criteria (skeletal and spatial) with weighing 0/4762. Using the proposed model, large scale commercial building against the threats and municipal hazards can be evaluated vulnerability and each indicator and criterion of these building vulnerability and weaknesses. Indicator of location in evaluating the vulnerability of the studied building equals to 64/9% that, according to adaptability of passive defense aspect, it is categorized as average building.