تبیین فرآیند شناسایی و اولویت‌بندی مولفه‌های سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی با استفاده از روش ارزیابی نسبت تجمعی Aras

به دلیل نسبی بودن مفهوم کیفیت محیطی در شرایط متفاوت مکانی-زمانی، پیچیدگی های چشمگیری فراروی پژوهشگران است. به همین دلیل تحلیل و بررسی سلامت کیفیت محیطی مستلزم در دسترس بودن نماگرهای مشخصی است که در انطباق کامل با واقعیات مورد نظر بوده و امکان شناخت کامل ویژگی های جامعۀ مورد مطالعه را فراهم می نماید.روش ارزیابی نسبت تجمعی(aras)، یکی از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره است که به منظور رتبه بندی، با استفاده از یک تابع بهینه گی، میزان کارایی نسبی گزینه ها را بر حسب میزان تاثیرگذاری نسبی وزن معیارها مشخص می کند. این روش می تواند به عنوان یکی از جدیدترین، موثرترین و در عین حال ساده ترین روش ها، در تصمیم گیری چند معیارۀ مورد استفاده قرار گیرد. روش شناسی این پژوهش مبتنی بر روش های تحلیلی-توصیفی و پیمایشی است. این پژوهش ضمن شناسایی و معرفی مولفه های سلامت کیفیت محیطی بر آن بوده تا چارچوب روش شناختی نوینی را با استفاده از نظر سنجی خبرگان ارائه نماید. بدین منظور تعداد 153 نماگر مشتمل بر  21 نماگر اکولوژیکی، 21 نماگر اقتصادی، 50 نماگر اجتماعی-فرهنگی و 61 نماگر کالبدی-فضایی برای سنجش و ارزیابی پایداری سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی شناسایی شده تا بر این مبنا امکان بررسی واقع بینانه تری از پایداری سلامت کیفیت محیطی در سکونتگاههای روستایی فراهم آید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مولفۀ کالبدی-فضایی با میانگین 42/ 8 در مقایسه با سایر نماگرها  وزن بیشتری در تحلیل سلامت کیفیت محیطی دارد. مولفه محیطیاکولوژیک با 7.38 امتیاز، مولفۀ اجتماعی-فرهنگی با 5.74 امتیاز و مولفه اقتصادی  با 5.42 امتیاز در رتبه های بعدی قرار دارند. همچنین نتایج تکنیک روش ارزیابی نسبت تجمعی(aras) نشان می دهد که مولفه کالبدی-فضایی با 0.867 در رتبۀ اول، مولفۀ محیطیاکولوژیک با 0.816 در رتبۀ دوم، مولفۀاقتصادی با 0.580 در رتبۀ سوم و  اجتماعی-فرهنگی با 0.460 در رتبۀ چهارم قرار دارد. به منظور بهبود سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی پیشنهاد می شود اولاً مسئولان به افزایش دانش خود در زمینۀ سلامت کیفیت محیطی بپردازنند؛ همچنین بایستی دیدگاهی یکپارچه نسبت به سلامت کیفیت محیطی داشته باشند. از طرفی سازمان های مرتبط اجرای برنامه های سلامت کیفیت محیطی را منوط به چند پروژۀ عمرانی ندانند. جلب اعتماد مردم و مشارکت دادن آنها در شناسایی مشکلات، ارائۀ راه حل و اجرای آنها با کمک مسئولان یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند به ارتقاء سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی کمک نماید.

explaining the process of identifying and prioritizing the components of environmental health in rural areas by using aras

today, environmental quality of health has become one of the most important issues in rural settlements. in other words, in the development literature and its related approaches, the issue of environmental health and efforts to promote this indicator is of great importance at the level of rural communities. however, due to the relative importance of the concept of health and environmental quality in different spatialtemporal conditions, the researchers are faced with a lot of complications.but due to the relative importance of the concept of health and environmental quality in different spatialtemporal conditions, there are also significant challenges for researchers. for this reason, the analysis of the health of the quality of the environment requires the availability of specific indicators that are in full compliance with the facts and allow the full recognition of the characteristics of the studied population. this research, while identifying and introducing the environmental quality components, has been designed to provide a new methodological framework using experts’ opinion polls. for this purpose, 153 indicators were identified including 21 ecological indicators, 21 economic indicators, 50 sociocultural indicators and 61 physicalspace indicators for assessing and assessing the environmental sustainability of rural areas. therefore, a more realistic assessment of sustainability the health of the quality of the environment is provided in rural settlements. environmentalecological component with 7.38 points, sociocultural component with 5.74 points and economic component with 5.42 points in the next rank. also, the results of the technique of the cumulative ratio estimation method (aras) indicate that the physicalspace component with 0.867 was ranked first, the environmentalecological component with 0.816 in the second rank, the economic component with 0.580 in the third rank and sociocultural with 0.460 in the fourth rank contract.