آمایش فضای سبز شهری با استفاده از روش تحلیل سلسله ‌مراتبی. مطالعه موردی: شهر گرگان

شهرنشینی پدیده‌ای در حال پیشرفت است و تحلیل مکان مناسب و نحوۀ توزیع جغرافیایی فضای سبز شهری در توسعه آتی شهر نقش بسزایی دارد. فضای سبز به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع محسوب می شود و برای این‌که بتواند نقش‌ها و عملکرد‌های خود را به‌خوبی ایفا کند اولین و مهم‌ترین گام، تعیین بستر مناسب برای آن است. در این تحقیق با توجه به آمایش فضایی منطقۀ مورد مطالعه، شهر گرگان به عنوان یکی از شهرهای متوسطاندازه از توزیع بهینۀ پراکنش جغرافیایی فضای سبز شهری برخوردار نبوده است؛ لذا این پژوهش با ارائۀ الگوی مناسب به دنبال توزیع بهینۀ فضای سبز در این شهر با توجه به مفاهیم تحلیل فضا، آمایش شهری، توسعۀ پایدار و عدالت اجتماعی می باشد. جهت تعامل درونی سازمان فضایی محدودۀ مورد مطالعه، با تاکید بر یافتن مکان مناسب برای احداث فضای سبز از معیار های نزدیکی به مراکز فرهنگی، تجاری، مسکونی، دسترسی به شبکه ارتباطی و فاصله از صنایع، تاسیسات و فضای سبز موجود استفاده شده است. در ادامه برای هرکدام از این معیارها، لایه های اطلاعاتی در محیط gis تهیه و به‌منظور الگوسازی، هر یک از لایه ها بر اساس میزان اهمیت در مکان یابی فضای سبز با روش تحلیل ahp، وزن دهی شد. سپس در spatial analyst نقشه های ادغام شدۀ وزن و فاصلۀ عوامل موثر موجود نسبت به فضای سبز مورد هدف، استخراج گردید. در انتها نتایج حاصل از تلفیق لایه‌ها، منجر به طبقه بندی زمین های منطقه برای انتخاب پهنه های مناسب جهت ایجاد فضای سبز جدید شد. نتایج پژوهش مبیّن آن است که مناطق با ارزش بسیار مناسب و مناسب برای احداث فضای سبز انتخاب و با نقشه کاربری اراضی شهر گرگان مقایسه گردیده است؛ لذا بر این اساس، پیشنهاد می‌شود فضای سبز مورد نیاز در نقاط منتخب یعنی در غرب و شمال شرق شهر گرگان برنامه ریزی و احداث گردد.

spatial planning with an emphasis on locating the optimal green space; case study: gorgan city

spatial planning and analysis with an emphasis on locating the optimal green space; case study: gorgan city urbanization is a developing phenomenon and analyzing the appropriate location and the way of geographical distribution of urban green spaces has an effective role in development and future of city. parks and urban green spaces are such applications which their division and distribution have great importance in the city. green spaces as one of indexes of development of societies have envirenmental, social, cultural, economic and physical dimensions, and for playing better the role and operation the initial and the most important step is to consider the appropriate basis. the research is going to prove that meduim sized city gorgan doesn’t have optimal geographical distribution of urban green spaces; therefore, by using appropriate patern it is going to distribute green space sufficiently, based on the concepts of sustainable development and social justice, calling for internal interaction of spatial organization on field of study with stressing on obtaining appropriate location to build green space indexes of neighborhood to cultural, commercial, residential, access points, and distance to industries, installation and existing green‌ space are being used. then, for every affecting factors on green spaces locating information layers in gis being provided and for patterning, based on importance, each layer by using ahp in green space locating being weighted. finally, obtaining results of composing layers based on ahp model is leading to classify the lands of the region to select the appropriete spaces in order to planning and building the green spaces. keywords: spatial planning, locating, urban green spaces, gorgan, ahp.