مکان‌یابی پناهگاه‌های عمومی و چند منظوره با رویکرد پدافند غیر عامل (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقۀ خاورمیانه و تهدیدات مستمر کشورهای همسایه و غیر همسایه، متاسفانه پروژه‌ها و تاسیسات اقتصادی و زیربنایی بدون ملاحظات دفاعی و امنیتی به صورت یک هدف عریان و تهدیدی قابل دسترس دشمن و هر تهاجمی استقرار یافته است.یکی از اصول پدافند غیرعامل ساخت پناهگاه در جهت کاهش آسیب ها در حوزۀ انسانی است، اما آنچه که در این بین مهم می نماید، موقعیت محدوده‌های مورد نظر جهت ساخت پناهگاه های عمومی‌ است. ازاین رو، این پژوهش به روش کاربردی و توسعه‌ای با هدف مطالعه و بررسی برای مکان یابی پناهگاه از منظر پدافند غیرعامل برای شهر اردبیل، 11 شاخص تاثیرگذار در قالب 3 مولفه «ویژگی‌های کالبدی»، «شرایط شهر در وضعیت جنگ»، «معیارهای محیطی طبیعی» انتخاب شدند و ضرایب اهمیت هر یک از این شاخص‌ها با به‌کارگیری فرایند تحلیل شبکه ای مورد سنجش قرار گرفت. همچنین، سطح شهر بر اساس شاخص های مذکور جهت احداث پناهگاهها با تولید لایه های اطلاعاتی و از طریق هم پوشانی لایه‌ها، توسط نرم افزار gis، ارجح ترین مکان ها جهت سایت های پناهگاهی در شهر اردبیل مشخص گردید. یافته ها حاکی از این است که بیشترین میزان ضریب اهمیت به معیار فاصله از مراکز مورد هدف دشمن (0.214) و کمترین میزان ضریب اهمیت به معیار فاصله از گسل (0.042) تعلق گرفت. نتایج ارزیابی های صورت گرفته بر اساس معیارهای مختلف پهنه‌های مرکزی، شرقی و شمال شرقی شهر اردبیل مناسب ترین نقاط برای احداث پناهگاه های چند منظوره از منظر پدافند غیرعامل هستند؛ لذا با توجه به پهنه‌های بهینه مشخص شده، 8 سایت پیشنهادی برای استقرار پناهگاه چندمنظوره در محدودۀ مورد مطالعه مشخص شد و با استفاده از مدل topsis به اولویت بندی این مراکز اقدام شد که نتایج  این رتبه بندی نشان داد که پایگاه شماره 1، 6 و 5 بالاترین قابلیت و پایگاه شماره 7 کمترین قابلیت را برای استقرار پناهگاه چندمنظوره دارا ند.

Application of Passive Defense Approach in Location of Public and MultiPurpose Shelters (Case Study: Ardabil City)

According to Iran’s strategic pisition in the middle east and the ongoing threat of neighboring and nonneighboring countries, unfortunately projects and economic infasturactures have been established without proper defensive considerations as a target for enemy threats and other offensive actions. One of the crucial policiesin passive defense is reduce injuries of people. But what is notably stated here in accordance with the involved policy is the position it has with the area of interest to build public shelters. In order to The present study is an applied and developmental research that aims at studying locate a shelter from the perspective of passive defense in Ardabil, 11 influential indicators were selected. These indicators are made up of 3 components which include: physical features, the condition of the city in a state of war, and environmental criteria. The significance of each of these indicators were measured using network analysis process. The highest value of coefficient of importance was given to the factor namely the distance from the center of the enemy target (.214) and the lowest value of the coefficient belonged to the distance from the fault (.042). Then with the generated information layers and the ovelay of these layers with GIS software, the most preferred locations for building shelters in Ardabil were determined. The results presented that while various locations for the construction of shelters are scattered throughout the city, only east and northeastern part of the city are the most suitable places to build multipurpose shelters with regards to passive defense approach.