ارزیابی تغییر دمای بیشینه و کمینه فصلی ایران

فرایند گرم شدن زمین در خلال قرن اخیر، افزون بر تاثیراتی که بر میزان هریک از فراسنجهای جوی داشته بر زمان وقوع هر یک از این فراسنجها نیز می تواند موثر و نقش آفرین باشد. روند دما در چند دهه گذشته در حال افزایش بوده و این تغییرات در گستره هایی همانند ایران که در کمربند خشک و نیمه خشک جهان جای گرفته اند چشمگیرتر است. در این پژوهش با استفاده از آزمون آماری من کندال که از مهمترین روشهای پیشنهادی سازمان هواشناسی جهانی برای تحلیل سریهای زمانی است؛ روند دماهای بیشینه و کمینه فصلی ایران تحلیل می شود. بدین منظور، در این پژوهش از پایگاه داده‌های یاخته‌ای در مقیاس جهانی، موجود در تارنمای دانشگاه سانتاکلارا در ایالات متحده آمریکا داده‌های روزانه دمای بیشینه و کمینه با تفکیک مکانی 5/0*5/0 درجه دریافت و با استفاده از نرم‌افزار grads به فایل (.txt) قابل استفاده در نرم‌افزار mat lab تبدیل شد. در ادامه، کد نوشته شده منکندال، برای محاسبه روند آستانه 95% در mat lab برای ماتریسی به ابعاد 2058*21550 اجرا شد. برای نمایش گرافیکی نتایج نیز از نرم‌افزار arc gis استفاده گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد، دمای بیشینه شمال غرب ایران و جنوب شرق در هر چهار فصل بدون روند است و در فصل زمستان کمترین پهنه را قسمت شمال‌شرقی ایران به خود اختصاص می‌دهد. در فصل پاییز روند افزایشی دمای بیشینه در نواحی شرقی ایران و فارس نمود بیشتری دارد، این در حالی است که در نواحی مرکزی ایران و شمال‌غرب دمای بیشینه پاییز بدون روند است. دمای کمینه در اکثر مناطق ایران روندی افزایشی دارد. در این خصوص، روند افزایشی دمای کمینه در فصل زمستان در نواحی شمال غرب، زاگرس و جنوب شرق ایران کاملا آشکار است.

Evaluation of the seasonal maximum and minimum temperature change of Iran

The global warming process during last century has not only affected on amount of atmospheric parameters but also affected on onset and end of each atmospheric parameters. The air temperature trend has been increasing during recent decades, especially in the regions such as Iran which is located in dry and semidry world belt. In this investigation, using Mann – Kendall statistical test, which is one of the proposed methods of World Meteorological Organization (WMO) for time series analysis, the trend of seasonal maximum and minimum temperatures in Iran will be studied. Hence, In this research, the daily data of maximum and minimum temperature with spatial resolution of 0.5 *0.5 degree received from cell database in the world scale, available in data base: http://hydro.engr.scu.edu/files/ , and converted to utilizable file (.TXT) in mat lab software by using Grads software. In continuation, MannKendall script code, executed for a 21550*2058 matrix to calculating the threshold trend of 95% in Mat lab. We use from Arc GIS software for graphical representation of results. The results of this research indicate that the maximum temperature of northwest and southeast of Iran is without trend (trendless) in every four seasons, and in the winter , northeastern of Iran have the least area . In the autumn, the increasing trend of maximum temperature seem more in the eastern area and Fars, whereas, the maximum temperature of autumn in without trend (trendless) in central and northwest area of Iran. The minimum temperature has increasing trend in the most regions of Iran. In this relation, the increasing trend of minimum temperature in winter is completely obvious in northwest, Zagros and southeast of Iran.