اثر متغیرهای حسابداری بر صرفه‌جویی به مقیاس بانک‌ها با استفاده از تئوری محدودیت‌ها

تئوری محدودیت‌ها یکی از فنون تصمیم‌گیری در حسابداری مدیریت استراتژیک و از تئوری‌های نوین ارزیابی عملکرد بوده که با نگرش سیستماتیک به بنگاه و هماهنگ با استراتژی رهبری هزینه‌ها، به راهبرد رشد می اندیشد. استفاده از مفاهیم تئوری محدودیت‌ها در تبیین صرفه‌جویی به مقیاس که از مفاهیم اقتصاد مدیریت است، می تواند منجر به تفکر سیستمی در بانک‌ها گردد. مفهوم صرفه‌جویی به مقیاس، به تغییر در تولید محصولات به ازای تغییر در نهاده‌ها و کسب مزیت کاهش هزینه در اثر افزایش حجم ستاده اشاره دارد. در این تحقیق صرفه‌جویی به مقیاس17 بانک کشور در بازه‌ی زمانی96-1386‌بر‌اساس رویکرد تئوری محدودیت‌ها محاسبه گردید. با استفاده از مدل ترنسلوگ و نرم افزار4.1frontier میانگین صرفه‌جویی به مقیاس بانک‌های کشور بر اساس مفاهیم تئوری محدودیت‌ها معادل 0.16 تخمین زده شد.یافته های این تحقیق دلالت برآن دارد که مجموعه‌ی نظام بانکی کشور از صرفه‌های مقیاس برخوردار می‌باشد اما از پتانسیل موجود، بهره برداری کامل ننموده و پایین‌تراز ظرفیت بالقوه فعالیت می نماید. هم‌چنین بر اساس نتایج این تحقیق، بین نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی‌ها و صرفه‌جویی به مقیاس بانک‌ها با استفاده از تئوری محدودیت‌ها رابطه‌ی معکوس وجود دارد. بطوریکه با افزایش حقوق صاحبان سهام مقدارعددی صرفه‌جویی به مقیاس کاهش یافته و با توجه به کوچکتر از یک بودن آن، بانک‌ها همچنان در موقعیت صرفه‌جویی به مقیاس فزآینده‌ی بیشتر، ظرفیت بالقوه بالاتر و بهره وری پایین‌تر قرارخواهند گرفت. لذا به عقیده‌ی نگارندگان این مقاله، ادغام بانک‌ها بدون توجه به توابع هزینه و صرفه‌جویی به مقیاس آنها منجر به کاهش بهره وری گردیده و نتیجه‌ی مطلوب را نخواهد داشت.