طراحی مدل تحلیل رفتار مصرف‌کننده بر اساس آموزه‌های اسلام

این مطالعه به منظور طراحی و ارایه مدلی جهت تحلیل و بررسی رفتار مصرف‌کننده انجام شده است. بدین منظور با رویکردی اکتشافی، موضوع تحقیق بر محور ادبیات اسلامی، بررسی شد که نتیجه آن دستیابی به مدل تحقیق است. این مدل، متشکل از سه متغیر بخل، میانه‌روی و اسراف است. متغیرهای بخل، میانه‌روی و اسراف بر اساس دو بُعد رفتار مصرف‌کننده در ارتباط با خود و در ارتباط با دیگران، در قالب یک پیوستار، مدل تحلیل رفتار مصرف‌کننده را شکل می‌دهند. بر اساس این مدل، نُه نوع الگوی مصرف به دست آمده که می‌توان گفت هر یک از افراد بر اساس یکی از این الگوها عمل می‌کنند. این الگوها عبارت‌اند از «مسرف»، «مسرف/دیگران - میانه‌رو/خود»، «مسرف/دیگران - بخیل/خود»، «میانه‌رو/دیگران - مسرف/خود»، «میانه‌رو»، «میانه‌رو/دیگران - بخیل/خود»، «بخیل/دیگران - مسرف/خود»، «بخیل/دیگران - میانه‌رو/خود» و «بخیل». ضمناً به منظور تحلیل وضعیت رفتار مصرف‌کننده و هدایت آن به سمت الگوی مطلوب (میانه‌روی در مصرف)، دستگاه مختصات تحلیل الگوهای مصرف، ابداع شده است. بر اساس این دستگاه، فضای مصرف، متشکل از چهار منطقه راهبردی «اسراف‌محور»، «اسراف/بخل‌محور»، «بخل‌محور» و «بخل/ اسراف‌محور» است.