ارائه مدل مفهومی «مرجعیت علمی» براساس اندیشه و گفتار مقام معظم رهبری

اصطلاح «مرجعیت علمی» اولین‌بار توسط مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان امام صادق(ع) در عید غدیر سال 1384 عنوان گردید. هدف این پژوهش، ارائه مدل نظام‌مند «مرجعیت علمی» مبتنی بر اندیشه و گفتار مقام معظم رهبری، براساس رویکرد کیفی و استفاده از روش تحلیل مضمون است. یکی از فنون تحلیل مناسب در تحقیقات کیفی، تحلیل مضمون است که می‌توان به خوبی برای شناخت الگوهای موجود در داده‌های کیفی استفاده نمود. بدین‌منظور محتوای مرتبط با مضامین مرجعیت علمی از هر یک از بیانات مقام معظم رهبری با برچسب مرجعیت علمی استخراج شد و با طی مراحل روش پژوهش، 38 مضمون اصلی در چهار بُعد علمی، مدیریتی، فرهنگی و سیاسی و شش کارکرد اصلی مداقّه، مراقبه، مداخله، راهبری، زیرساخت و نهادسازی طبقه‌بندی شد. پس از شناسایی سه گونه مولفه‌ مشتمل بر مفاهیم (مضامین و کلیدواژه‌های اصلی)، ابعاد و کارکردهای مرتبط با مرجعیت علمی، مدل سه‌سطحی مرجعیت علمی استخراج شد. نتایج نشانگر آن است که مولفه‌های علمی، فرهنگی و مدیریتی به ترتیب بیشترین تاکید رهبری بر مرجعیت علمی بر اساس رویکرد ابعادی است و همچنین مولفه «راهبری» در صدر اولویت رویکرد کارکردی مقام معظم رهبری قرار دارد و مولفه «نهادسازی» کمترین میزان اهمیت در بین سایر مولفه‌ها را به خود اختصاص داده است که می‌توان دلیل برتری راهبری در این مقوله را توجه به تدابیر زیرساخت‌های نهادی و فرهنگی را پس از تحقق جهت‌گیری‌های کلان و الزامات سطح سیاست‌گذاری دانست.

conceptual model of scientific leadrship from the supreme leader ayatollah khamenei’s viewpoint

the term scientific leadership (sl) was first coined by the supreme leader during a meeting with imam sadegh students on eid ghadir in 2005. the aim of this study is to present a systematic model of scientific leadership based on the viewpoints of the supreme leader, based on a qualitative approach and the use of the thematic analysis method, well suited for recognizing the patterns of data. for this purpose, the content related to sl was extracted from each supreme leader’s statements about sl. then through the three stages of the research methodology, 40 main themes in four dimensions of sl including scientific, managerial, cultural, and political dimensions, and five functions of sl including agenda-setting, policy formulation, policy adoption, policy implementation, and policy evaluation, were categorized. after identifying three types of components including concepts (topics and main keywords), dimensions, and functions related to sl, the three-level model of sl was achieved. the results show that the scientific, cultural, and management dimensions are respectively the most emphasized by the leadership, and policy formulation is at the top of the functions. also, policy adoption is the least important function. in the final part, the comparison of research findings with previous similar research and the most important policy suggestions of the research are presented.