گونه‌شناسی کارمندان سمّی در سازمان‌های دولتی

سازمان پدیده‌ای اجتماعی است که دارای ابعاد مختلفی بوده و انسان در مرکز ثقل آن قرار دارد. با وجود نفوذ روزافزون فناوری‌ها در سازمان، اثربخشی آنها امروزه بیش از هر چیزی به نیروی انسانی و روابط متقابل آنها با یکدیگر بستگی دارد. لذا این پژوهش با تمرکز بر رفتارهای منفی کارکنان در سازمان‌های دولتی به گونه‌شناسی کارمندان سمّی پرداخته است. روش تحقیق، از نوع کیفی بوده و برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه‌ نیمه‌ساختاریافته استفاده شده‌است. جامعه‌ی آماری شامل مدیران و متخصصان حوزه منابع انسانی سازمان‌های دولتی در استان گیلان بوده که، تعداد 15 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل داده‌ها، ابتدا با انجام تحلیل محتوا با رویکرد استقرایی، ویژگی‌های کارمندان سَمی در9 طبقه قرار گرفتند. سپس تحلیل مبتنی بر گونه‌شناسی بر روی طبقات بدست آمده، اعمال گردید. برای ساخت گونه شناسی از استراتژی عملیاتی استفاده شد و سرانجام بر اساس دو بعد شدت سمّی بودن (کم/ زیاد) و پیامدهای رفتارهای سمّی(فردی/ سازمانی)، چهار گونه از کارمندان سمّی با نشانه‌های (الف)، (ب)، (ج) و (د) برچسب‌گذاری شدند. یافته‌های این پژوهش نشان داد زمینه‌های شخصی، خانوادگی، سازمانی و محیطی در شکل‌گیری کارمندان سمّی نقش دارند و حضور کارمندان سمّی در سازمان‌های دولتی منجر به پیامدهایی مثل افزایش غیبت‌ها و بی نظمی در ورود و خروج، هدر رفتن زمان مدیران، لطمه به اعتبار سازمان و تضعیف سرمایه اجتماعی دولت، کاهش خلاقیت، از بین رفتن نشاط در محیط کار و... برای کارکنان و سازمان می‌گردد. همچنین روش‌های مواجهه و درمان کارمندان سمّی، در دو طبقه پیشگیری و درمان قرار گرفتند. در نهایت، ما به این تعریف از کارمندان سمّی رسیدیم که آنها افرادی هستند که بنا به دلایل شخصی، خانوادگی، سازمانی و محیطی، رفتارهایی عَمدی و مُسری را از خود بروز می‌دهند که در تقابل با ارزش‌ها و هنجارهای سازمان بوده و باعث آسیب به کارکنان، سازمان و دارایی‌های آن می‌شوند.

Typology of Toxic Employees in Governmental Organizations

Today, human resources are considered as the most important asset in order to gain a sustainable competitive advantage in organizations. Employees’ behavior and attitude toward work is an important factor in achieving the goals of the organization. The main research purpose is the typology of toxic employees in governmental organizations in Gilan province. The research method is qualitative, and semistructured interviews were used to collect data. The statistical population included managers and specialists in the field of human resources of government organizations in Gilan province, from which 15 people were selected using purposive sampling. In order to analyze the data, by performing content analysis with inductive approach, the characteristics of toxic employees were classified into 10 categories. Then typological analysis was applied on the obtained classes. The typological construction in this study was based on an operational strategy and finally, based on two dimensions of toxicity (low/ high) and consequences of toxic behaviors (individual/ organizational), four types of toxic employees named A,B,C and D were identified in governmental organizations of Gilan province. The findings of this study showed that personal, family, organizational and environmental contexts play a role in the formation of toxic employees and the presence of toxic employees in governmental organizations leads to consequences such as the increase of absentees and anomaly in getting to work and leaving for employees and the organization. Also, the methods of exposure and treatment of toxic employees were divided into two categories of prevention and treatment. We came to the definition that toxic employees are individuals who, for personal, family, organizational, and environmental reasons, engage in intentional and contagious behaviors that are contrary to the values and norms of the organization and cause harm to the organization, its Employees and assets.