تبیین سازمان مبتنی بر انسان (بر اساس دیدگاه آیت الله جوادی آملی)

بدون شک پیش نیاز اداره هر چیزی شناخت آن است. یکی از شیوه‌های افزایش شناخت در خصوص پدیده پیچیده‌ای مانند سازمان استفاده از استعاره است. استعاره‌ها برای ساده‌سازی وکاهش ابهام از وضعیت ادراکی شناخت سازمان وجه خاصی از آن را مورد توجه قرار می‌دهند. انسان نیز به عنوان بازیگری فعال براساس زمینه ادراکی و سازوکار ادراک منحصر به فرد خود، تصویر ویژه‌ای از پدیده‌های پیرامون خویش را درک نموده و بر مبنای آن رفتار می‌کند. بدین سان، مدیر برای درک سازمان، استعاره‌ای را برمی‌گزیند که وجه خاص مورد تاکید آن استعاره، همان تصویر ویژه ادراکی وی را تبیین نماید. از مجموعه عوامل تشکیل دهنده حوزه ادراکی فرد، جهان‌بینی اهمیت بسزائی دارد؛ نوع جهان‌بینی، سیمائی از پدیده‌های هستی را معرفی می‌نماید که انعکاس ارزش‌ها واهداف آن است. در حقیقت، مدیر با بکارگیری استعاره‌ای خاص، وجهی از سازمان را مبنای عمل خود قرار می‌دهد که در راستای سیمای  برآمده از جهان‌بینی وی باشد. این مقاله در پی آن است که با معرفی انسان جامع و کامل به عنوان استعاره‌ای برای تبیین سازمان، وجه غالب سازمان در رویکرد آن به‌ اسلام معرفی نماید. به این منظور با روش تحلیل مضمون، شبکه معنایی انسان از دیدگاه آیت الله جوادی آملی تبیین گردید و سپس با استفاده از ابزار استعاره سازمان در قالب چهار مضمون سازمان‌دهنده با عناوین مراتب وجودی سازمان، ابعاد سازمان، هویت سازمان و تشکیل سازمان تبیین گردید. این چهار مضمون سازمان دهنده در خود چهارده مضمون پایه را جای داده‌اند که تصویر شفافی از سازمان را در دیدگاه اسلامی نمایان می‌سازند.