فرامطالعه‌ای از پژوهش‌های حوزه‌ی مدیریت اسلامی؛ مورد مطالعه پایان‌نامه‌های مقطع کارشناسی ارشد دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (علیه السلام)

یکی از مراکز دانشگاهی کشور که با ماموریت مرجعیت علمی در تدوین و تولید علوم‌انسانی اسلامی اهتمام دارد، دانشگاه امام‌صادق (علیه السلام) است. یکی از دانشکده‌های فعال در این دانشگاه، دانشکدۀ معارف اسلامی و مدیریت است که با مرور پایان‌نامه‌های انجام‌شده در آن، می‌توان دریافت که بر اساس انتظارات برخاسته از نیازهای جامعۀ اسلامی، گسترۀ متنوعی از پژوهش‌های مدیریت اسلامی در قالب پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد در این سال‌ها انجام شده و متناسب با مشرب و رویکردهای مختلف این حوزه، روش‌شناسی‌های گوناگونی مورد استفاده قرار گرفته است. با مطالعه و بررسی این پایان‌نامه‌ها، می‌توان از روندهای موجود تصویری شفاف داشت و با استفاده از تجربیات و مسیرهای طی‌شده، از دوباره‌کاری‌ها در این حوزه اجتناب کرد؛ بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مطالعه و شناسایی روندهای موجود در پایان‌نامه‌های حوزۀ مدیریت اسلامی در دانشکدۀ معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام‌صادق (ع) است؛ بدین منظور در غربال اولیۀ فهرست پایان‌نامه‌هایی که از بدو تاسیس دانشکده تا شهریور1394 دفاع شده بودند، بر اساس پنج شاخص اسلامی‌بودن مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت 147 پایان‌نامه بررسی شدند. با استفاده از مرور ادبیات و نظرات خبرگان، محورهای روش‌شناسی، منبع‌شناسی ماخذ مورد استفاده در پژوهش، رویکردشناسی و موضوع‌شناسی پژوهشی به‌عنوان محورهای اصلی در بررسی روندها و مقایسۀ پژوهش‌ها انتخاب شد و پایان‌نامه‌های انتخاب‌شده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که در روش‌شناسی‌های اسلامی بیشترین رویکرد مورد استفاده در تحقیقات، رویکرد فقهی و کمترین رویکرد، سیره‌پژوهی است؛ همچنین از میان سه رویکرد اصلی در تولید علم، رویکرد تهذیب و تکمیل، بیشترین تحقیقات را به خود تخصیص داده است.

meta study of islamic management researches : the case of dissertations of school of management in imam sadiq university

Imam Sadegh University is one of the academic centers of the country with the mission of scientific authority in compiling and producing Islamic humanities. One of the active colleges in this university is the faculty of Islamic Studies and Management, which by reviewing the theses, it can be found out that based on the expectations arising from the needs of the Islamic community, and a wide range of Islamic management research has been conducted in the form of master’s theses. And according to different disposition and approaches in this field, different methodologies have been used. By studying these theses, one can get a clear picture of the existing trends and avoid reworking in the field using former experiences and followed paths. Thus, the purpose of this study was to study and identify trends in Islamic management theses in the faculty of Islamic Studies and Management in Imam Sadegh University. For this purpose, in the initial screening of the theses that were defended from the establishment of the faculty until September 2015, they were evaluated on the basis of five indicators of being Islamic and all in all 147 theses were reviewed. By reviewing the literature and expert opinions, the methodological axioms, the reference sources used in the research, research approachlogy and subjectology used as the main axes in examining trends and comparing researches were selected and theses were studied and analyzed. The results show that in Islamic methodologies the most used approach is jurisprudence research and the least approach is Sira studies. Furthermore, among the three main approaches to the production of science, it has devoted the most research to refinement and completing research.