نشانه‌شناسی نماد حیوانی باز در غزلیات شمس

شاعران عارف برای بیان مفاهیم عمیق عرفانی و عاطفی خود ناگزیر با بالابردن ظرفیت زبانی به هنجارشکنی و استفاده از نماد روی می‌آورند که نماد حیوانی ازجمله آن است. در این پژوهش نشانه‌شناسی نماد حیوانی باز در غزلیات شمس بررسی شده است.نشانه‌شناسی مطالعه نظام‌مند نشانه‌ها برای دریافت پس‌زمینه‌های گوناگون فکری شاعر یا نویسنده است. با بررسی این علم در نماد حیوانی باز، زمینه‌های گوناگون فکری مولوی را می‌توان دریافت که از آن جمله، اندیشه بازگشت، خاموشی، سفر و ... است. نشانه‌ها در متون با فرم‌های گوناگونی مثل کلمات، صداها، بوها، حرکت، مکان و ... نمود می‌یابد. با مطالعه بر شبکه‌های وابسته در نماد باز، تطابق کارکرد این سمبل با کنش‌های رنگ، مکان، حرکت و صدا مشاهده می‌شود. در این پژوهش بخش تقابلی و دگردیسی نمادها نیز بررسی می‌شود. با بررسی این شناسه‌ها، نیمه پنهان فکری شاعر و هم‌چنین الگوهای خاموشی، وحدت‌گرایی و زیرساخت‌های ذهنی مولوی نمایان می‌شود. نکته مهم در بخش روابط تقابلی نه در انتخاب نوع تمایزها، بلکه در شیوه برخورد پویای روابط است. این موضوع گویای روح پرتلاطم مولوی در عشق او به شمس تبریزی یا مضامین عرفانی است. این نوع برخورد در کارکرد میانه‌بودن دو قطب مثبت و منفی نماد باز، دیدنی است. از سوی دیگر فضای فکری مولوی ازجمله رمزهای فرهنگی آیین بودا و میترا برای تاثیرگذاری فضای دینی بلخ، قونیه و اساطیری، در این گفتار تبیین شده است.درمجموع، این مقاله، الگوها، کنش‌ها، هنجارشکنی، بازی دال‌ها، شبکه تناسب‌ها، خاستگاه فکری، تقابل و دگردیسی تقابل‌ها در نماد حیوانی باز را بررسی و آن را در شواهد غزلیات شمس تحلیل و تبیین می‌‌‌کند.

Semiotic Analysis of the Animal Symbol of Hawk in Ghazaliyat of Shams

In order to express their profound mystical and emotional concepts, mystic poets inevitably resort to using symbols and breaking norms through raising linguistic capacities. In this study, the animal symbol of hawk in Ghazaliyat of Shams has been analyzed from a semiotic perspective.      Semiotics is the systematic study of signs in order to gain insights into the various intellectual backgrounds of a poet or an author. By examining the animal symbol of hawk via this branch of science, one can understand various intellectual layers of Rumi including the concept of return, quiescence, journey, etc. Signs in various texts are represented through various forms including words, sounds, smells, movement, location, etc. Through studying the dependent networks in the symbol of hawk, one can observe the match of the function of this symbol with different acts of color, location, movement, and sound. In this study, the binary oppositions and the transformation of the symbols are also examined. The investigation of these identifiers allows us to unveil the hidden intellectual layer of the poet along with the patterns of quiescence, unity, and intellectual infrastructures of Rumi. The important point in the binary oppositions is not the selection of the type of oppositions but the dynamic way of addressing the relations. This issue is indicative of the turbulent spirit of Rumi in his love for Shams Tabrizi or mystical themes. This way of treatment is noteworthy in the medial function of the positive and negative poles of hawk symbol. On the other hand, the mental space of Rumi including the cultural codes of Buddhism and Mithraism influencing the religious atmosphere of Balkh and Konya, and the mythical atmosphere has been explained. In sum, this paper has examined the patterns, acts, normbreaking, the play of signifiers, the network of matches, and the transformation of the oppositions in the animal symbol of hawk and has analyzed and elucidated them in the samples of Ghazaliyat of Shams.