رده‌بندی غزلیات سنائی

رده بندی انواع سروده ها یکی از مباحث مهم در مطالعات ژانری است. غزلیات سنائی از معدود مواردی است که در نسخه های خطی رده بندی شده است و این رده بندی وارد نوشته های مصححان و دیگر سنائی پژوهان شده است. مقاله حاضر ضمن بررسی انتقادی رده بندی های گذشته، سعی می کند طرحی تازه را پیشنهاد کند که بر اساس آن غزلیات در دو سطح ساختاری و محتوایی رده بندی می شوند. در سطح نخست غزلیات به چهار گروه تقسیم شده است و سپس معلوم شده که از این میان تنها بخشی را می توان غزل نامید و بقیه غزل واره هستند که زمینه را برای تولد غزل فراهم کرده اند. در سطح محتوا هم غزلیات به دو گروه کلی توصیف محور و توصیه محور تقسیم شده، برای هر یک زیرگروه هایی نیز اعتبار کرده ایم. این طرح قادر است هم نقش سنائی را در تحول غزل فارسی نشان دهد و هم تصویر نسبتاً واضحی از ساختار و درون مایه غزلیات پیش روی خواننده قرار دهد.

The Classification of Sanaei’s Sonnets

The classification of various kinds of poems is one of the important issues in genre studies. The sonnets of Sanaei are amongst the rare instances which have also been classified in manuscripts and the very poems have been inserted in the writings of correctors and other Sanaei researchers. Critically exploring the past classifications, this paper tries to propose a new model according to which the sonnets are classified into two structural and content levels. At the first level, they are categorized into four groups and, then, it is revealed that amongst them simply some parts can be named as sonnet and the rest are sonnetlike providing the ground for the genesis of the sonnet. At the content level, the sonnets are categorized into descriptionoriented and adviceoriented each of which enjoys several subcategories. This model can show both the role of Sanaei in the evolution of Persian sonnet and provide an almost clear image of the structure and motifs of sonnets.