موقعیت‌مندی و در-نسبت-بودن بررسی محدودیت‌های شناخت در اندیشۀ مولوی

پرسش‌های معرفتی از دیرباز کانون توجه فلسفۀ غرب بوده است. از یونان باستان تاکنون، فیلسوفان همواره به موضوعاتی همچون مسئلۀ شناخت، چگونگی آن، محدودیت‌های انواع معرفت و راه‌های عبور از آنها پرداخته‌اند. این مباحث نه‌تنها در فلسفه که در علوم دیگر نیز تاثیرگذار بوده‌اند؛ به‌طوری‌که هر موضع فلسفی دربارۀ این مسائل، طیفی از مواضع متفاوت را در علوم دیگر شکل داده است. مارتین هیدگر در تلاش برای فراروی از دوپارگی‌ها و نگرش دوقطبی فلسفۀ غرب، فهم و شناخت را در موقعیت‌مندی، در-جهان-بودگی و در-نسبت-بودن ساختار وجودی دازاین طرح و تحلیل می‌کند. تحلیل هستی‌شناختی هیدگر نشان می‌دهد که شناخت امری انضمامی و از جنس درگیرشدن سوژه است و در نسبت‌های مختلف دازاین در پیوند با گذشته، حال و آیندۀ او (پرتاب‌شدگی، درافتادگی و فراافکنی) متغیر و متفاوت می‌شود. این پژوهش با تمرکز بر ارتباط شناخت و فهم با موقعیت‌مندی دازاین به تحلیل و بررسی این مفهوم در اندیشۀ مولوی به‌ویژه در فیه مافیه و مثنوی می‌پردازد. هدف این پژوهش، نمایاندن این موضوع است که چگونه شناخت و خطاهای شناختی در اندیشۀ مولوی، در-نسبت با شرایط، موقعیت و فهم‌های پیشین انسان، دستخوش تغییر می‌شوند. مفاهیمی همچون عادت‌وارگی، تقلید، قیاس و... که برآمده از پیش‌دیدها، پیش‌انگاره‌ها و پیش‌دانسته‌های انسان هستند، به‌عنوان محدودیت‌ها و موانع شناخت درست معرفی می‌شوند.

positioning and being in relation: exploring the limits of cognition in molavi’s thought

epistemological questions have long been central to western philosophical thought. philosophers have engaged in discussions regarding ancient greece, contemporary philosophical currents, limitations of various types of cognition, and strategies to overcome these limitations. these differing opinions have influenced both philosophy and other sciences, with each philosophical stance giving rise to various positions in different fields. additionally, addressing epistemological questions has led to conflicts among various ways of understanding the world. there are significant overlaps between theological, mystical, and philosophical thoughts on these topics. key epistemological questions, such as the limits of cognition and how to transcend them, are prevalent in mystical and theological reflections, emphasizing concepts like existence, truth, discovery, concealment, intuition, categorical imperative, nonexistence, language, and silence. in the context of western phenomenological tradition, particularly in the views of martin heidegger, the interrelations among these concepts can be examined through heidegger’s philosophy. his ontological analysis reveals that knowledge is a concrete matter shaped by the subject’s involvement, with dasein varying in connection to its past, present, and future (projection, projection, and projection). this research analyzed the relationship between cognition and understanding within the framework of dasein’s being-in-situation, focusing on the intellectual system of molavi, particularly in fihi ma fihi and mathnawi. it explored how cognition and errors in molavi’s thought changed based on human conditions, positions, and prior understandings.