بررسی تطبیقی جایگاه روایات امام صادق (ع) در تفسیرهای لطائف‌الاشارات و کشف‌الاسرار

تبیین مسئله: حدیث یکی از مهم‌ترین منابع تفسیری قرآن کریم است. به استناد روایات پیامبر (ص) و امامان (ع)، تاویل صحیح قرآن و حقایق آن را تنها ایشان می‌دانند. از مباحث موثر در فرهنگ شیعه شناخت جایگاه و مقام اهل‌بیت (ع) در تفاسیر قرآن و سایر فرق دینی است و این مهم تنها با تبیین رویکرد مفسران به روایات ایشان امکان‌پذیر است. سُلَمی در کتاب حقایق‌التّفسیر، تفسیری بر بخش‌هایی از قرآن منسوب به امام جعفر صادق (ع) را آورده است که پل نویا برای نخستین‌بار آن را منتشر کرد. وی امام صادق (ع) را نخستین مفسّری یافت که قرآن را با تجربۀ درونی خود بازخوانده و تفسیر کرده است.روش: در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و شیوۀ مقایسه‌ای بین دو تفسیر لطائف‌الاشارات قشیری و کشف‌الاسرار میبدی از مهم‌ترین تفسیرهای عرفانی قرآن میزان و شیوه به‌کارگیری روایات امام صادق (ع)، به‌ویژه روایات منسوب به آن امام در حقایق‌التّفسیر سُلَمی و رویکرد هرکدام سنجیده می‌شود.یافته‌ها و نتایج: این بررسی نشان می‌دهد همۀ روایات امام در لطائف، برگرفته از حقایقِ سُلَمی است؛ اما کشف‌الاسرار فقط مرجع بخشی از آنهاست. قشیری به کلام امام صادق (ع)، تنها مانند سخن یکی از مشایخ تصوف نگریسته است. میبدی با نقل روایات از قول امام صادق (ع) از تفسیر منسوب به امام (ع) و دیگر منابع، از ایشان، هم مانند پیشوای مذهبی و هم مثل پیر طریقت یاد کرده است. هر دو مفسر براساس روایتی از امام صادق (ع) به وجود مراتب در قرآن معتقدند و تفسیر ظاهری را در کنار تفسیر باطنی می‌پذیرند. هر دوی آنها به اتحاد بین شریعت، طریقت و حقیقت باور دارند. بنای تفسیر اشاری در هر دو تفسیر، تجربۀ عرفانی است که مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی را شکل داده است.

A Comparative Study of the Place of Narration of Imam Sadiq (A.S.) between Lata'if al-Isharat and Kashf al-Asrar

Hadith has always been one of the most important sources of the Holy Qur’an. Sulami in the book of Haghayegh alTafsir, the commentary on parts of the Qur’an attributed to Imam Ja’far Sadiq (as) has brought. In this study, with a Analytical descriptive and comparative method study between two interpretations: Lata’if alIsharat by Qushayri and Kashf alAsrar by Meybodi, the amount of the use of narrations of Imam Sadiq(as), the approach was each. This study shows that all narrations of Imam in Lata’if alIsharat are derived from Haghayegh alTafsir, if Kashf alAsrar is only a reference part of them. The range of quotations in Lata’if is very narrow than Kashf alAsrar. While it was greedy to preserve the Quranic of Islam and has tried to keep the Sunni and Sunni people satisfied, Meybodi has shown his devotion to the promise of Shiite imams. The Imam Sadiq (as) was one of the elders of Sufism. Both commentators, based on a narration from Imam Sadiq (AS), believe in the existence of levels in the Qur’an and they accept the outward interpretation along with the inward interpretation. They both believe in the union of divine law, spiritual way and spiritual truth. The basis of allusive interpretation in both interpretations is the mystical experience that has formed the ontological, epistemological, and linguistic foundations.