بررسی دو تحریف شناختیِ تفکر دوقطبی و صافی ذهنی؛ مبتنی بر تمثیل‌های مثنوی معنوی مولوی

شناخت‌درمانی از رویکردهای غالب روان‌شناسی معاصر برای درمان اختلالات روانی است که بر مبنای بازسازی و اصلاح شناخت‌های تحریف‌شده و تفکرات غیرمنطقی و ناکارآمد بنا نهاده شده ‌است. تمثیل نیز یکی از موثرترین و کاربردی‌ترین روش‌هایی است که روان‌درمانگران در فرایند درمان‌های شناختی از آن استفاده می‌کنند. در این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی، تمثیل‌هایی از مثنوی مولانا که بر دو تحریفِ شناختیِ تفکر دوقطبی و صافی ذهن دلالت دارد، ارائه و برپایه تبیین رویکرد شناختی بررسی می‌شود. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که تمثیل‌های مثنوی مولانا، هم با فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی هماهنگی دارد و هم به‌سبب ساختار مناسب، فن ثبت پیام در ذهن مخاطب، درج نکته‌های ظریف در چگونگی ارائه تمثیل در متن و فرایند انتقال مفاهیم قابلیت ویژه‌ای در درمان‌های شناختی دارد؛ همچنین به‌سبب پیوند مفاهیم نظری و انتزاعی با تصاویرِ روشن و پویا می‌تواند بهترین الگو و راهنمای عملی بسیار موثری در بازسازی شناختی این تحریف‌ها باشد.