الگوی رفتار ارتباطی مبتنی بر نفاق، با رویکرد تحلیل محتوای آیات ناظر به نفاق

نفاق به‌معنای دورویی و مخالفت ظاهر با باطن، پدیده‌ای اجتماعی است که در آیات فراوانی از قرآن به آن پرداخته شده است. تحلیل این آیات نشان می‌دهد که نفاق می‌تواند با رسوخ در جامعه ایمانی، تا تبدیل شدن به یک فرهنگ پیش رود؛ به‌گونه‌ای که افراد جامعه در عین اتصاف به نفاق، خود را سالم بپندارند. کشف یک الگوی رفتاری مبتنی بر نفاق از منبعی وحیانی می‌تواند راهی باشد برای ترسیم چهره نفاق، و تلاش برای زدودن آن از سیمای جامعه ایمانی. در این پژوهش، رفتار ارتباطی مبتنی بر نفاق، با محوریت آیات ناظر به نفاق در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، از روش تحلیل محتوا با دو رویکرد کمی و کیفی استفاده شده است. بر اساس تحلیل‌های کیفی و با توجه به فراوانی داده‌های آماری، آیات ناظر به نفاق به سه دسته اصلی عوامل بسترساز، الگوی رفتاری و پیامدها تقسیم شدند که با تقسیم هر کدام از این دسته‌ها به موضوعات فرعی، در انتها مدل مفهومی رفتار ارتباطی مبتنی بر نفاق طراحی شده است.الگو، روابط میان‌فردی، نفاق، تحلیل محتوا

communication behavior pattern based on hypocrisy, with the approach of analyzing the content of the verses related to hypocrisy

hypocrisy, in the sense of double-facedness and the opposition of the external to the internal, is a social phenomenon that has been dealt with in many verses of the qur’an. the analysis of these verses shows that hypocrisy can develop to turning into a culture by permeating a faithful community, in such a way that the members of the society consider themselves healthy while being described as hypocrite. discovering a behavior pattern based on hypocrisy from a revealed source can be a way to delineate the face of hypocrisy, and try to remove it from the countenance of the faithful community. in this research, the communication behavior based on hypocrisy has been examined by focusing on the verses referring to hypocrisy in the holy qur’an. to this end, the method of content analysis with two quantitative and qualitative approaches has been employed. based on qualitative analysis and according to the frequency of statistical data, the verses related to hypocrisy were divided into three main categories of underlying factors, behavioral pattern and consequences, and by dividing each of these categories into sub-topics, the conceptual model of communication behavior based on hypocrisy was eventually designed.