واکاوی معنای فراز «لیال عشر» بر اساس بافت سوره فجر

مفسران و مترجمان قرآن کریم عبارت «و لیال عشر» (فجر: 2) را «شب‌های ده‌گانه» معنا نموده و در تلاش برای یافتن باعظمت‌ترین ده روز متوالی سال بوده‌اند تا بر این عبارت تطبیق دهند. این معنای ارتکازی، متاثر از دیدگاه شخصی دیگر مفسران بوده و تناسبی با مضمون و محتوای سوره فجر ندارد. نوشتار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف کشف معنای اصلی و صحیح این عبارت، در جست‌وجوی پاسخ به این پرسش است که مناسب‌ترین معنا برای عبارت «لیال عشر» چیست؟ در نهایت مشخص گردید واژه‌ «عشر» از لحاظ صرفی، مصدر ثلاثی مجرد و به‌معنای «درهم تنیده شده و متداخل» می‌باشد و لفظ «لیال» اگرچه به‌معنای شب‌ها» است، اما با توجه به بافت و قراین موجود در این سوره، تداعی‌کننده ظلم و فساد است. این سخن بر این مبنا قرار گرفته است که قسم‌های قرآنی برای باوربخشی و استدلال بر امکان وقوع و تحقق جواب شرط، کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. بر همین اساس، «فجر» شعاع نوری است که بر ظلمات درهم تنیده شب (لیال عشر) وارد می‌شود و ظلمت و تاریکی‌ها را از بین می‌برد. این برداشت معنایی، متناسب با مضمون جواب شرط و محتوای سوره است.

analyzing the meaning of the phrase layālin ‘ashr based on the context of sūrat al-fajr

the interpreters and translators of the holy qur’an have interpreted the phrase wa layālin ‘ashr (sūrat al-fajr, verse 2) as “the ten nights” and have been trying to find the greatest ten consecutive days of the year to jibe them with this phrase. this conjectural meaning is influenced by the personal views of other interpreters and does not match the theme and content of sūrat al-fajr. the present article, with a descriptive-analytical method and with the aim of discovering the original and true meaning of this phrase, seeks to give an answer to the question as to what the most suitable meaning for the phrase layālin ‘ashr is. finally, it was found that the word layālin ‘ashr is morphologically trilateral and means “intertwined and overlapping” and the word layālin, although it means “nights”, according to the context and evidence in this sūra, it evokes tyranny and corruption. this statement is based on the fact that the qur’anic oaths have been juxtaposed for the sake of credibility and reasoning about the possibility of the occurrence and fulfillment of the conclusion of the condition. accordingly, fajr is a ray of the light being cast on the tangled darkness of the night (layālin ‘ashr) and destroys the darkness. this semantic impression conforms to the theme of the conclusion of the condition and the content of the sūra.