نگاهی نو به تفسیر آیه امانت و ارتباط آن با خلافت و اختیار انسان

آیه امانت از آیات متشابه و کلیدی قرآن در باب خلقت انسان می‌باشد که معرکه آرای متنوع و گاه متضاد مفسران گشته است. از میان معانی متعددی که مفسران برای امانت برگزیده‌اند؛ همچون شریعت، ولایت، فطرت، روح منفوخ و ...، به‌نظر می‌رسد معنایی که برخی عارفان به آن رسیده‌اند، یعنی خلافت تامه انسان از جانب خداوند و همچنین معنای اختیار، از دقت بیشتری برخوردار است؛ چرا که اولاً این معانی بر اساس حقیقت موکد قرآن مبنی بر شعور، ادراک و عقلانیت همه کائنات، استوار گشته‌اند، ثانیاً اختصاص به انسان دارند، ثالثاً تکوینی بوده و در راستای سایر آیات خلقت هستند، رابعاً مناسب‌ترین توجیه را برای واژگان اشفاق، ظلومیت و جهولیت در آیه امانت فراهم می‌کنند. ازاین‌رو بسان دو روی سکه امانت‌اند.

a new look at the interpretation of al-amāna verse and its relation to the human caliphate and freewill

al-amāna (the trust) verse is one of the unequivocal and key verses of the qur’an about the creation of man, which has been the subject of various and sometimes conflicting opinions among interpreters. among the many meanings that interpreters have chosen for amāna; such as sharī‘a, wilāya, fiṭra, al-rūḥ al-manfūkh (the spirit breathed in), etc., it seems that the meaning that some mystics have reached, that is, the absolute caliphate over the entire human beings from god, as well as the meaning of free will, is of more accuracy; because, firstly, these meanings are based on the qur’an’s emphatic truth about the intelligence, understanding and rationality of all the universe; secondly, they are specific to humans; thirdly, they are evolutionary and are in line with other verses of creation; fourthly, they provide the most suitable justification for the words ishfāq (apprehending), iniquity, and senselessness in al-amāna verse. therefore, they are like two sides of the coin of amāna.