تحلیل نظری غرر آیات در آرای قرآن‌پژوهان با رویکرد اخلاقی و تربیتی

یکی از مسائلی که در طول تاریخ نظر عده‌ای از قرآن‌پژوهان و مفسران را به خود جلب نموده، بحث در زمینه مفاهیم، مضامین و آیات و سوره‌های بنیادین و کلیدی قرآن کریم است که نقشی اصیل، مرجع و گاه جامع در تفسیر برخی آیات دیگر دارند. این دغدغه در میان آنان منجر شد که هر یک، اصطلاحاتی را برای این مفاهیم و آیات و سوره‌ها برگزینند. این تحقیق با روش تحلیلی، به کتاب‌ها و آثار قرآن‌پژوهان از قرن پنجم هجری تا دوره معاصر مراجعه و اصطلاحات متعدد در این زمینه را استخراج و تحلیل نموده و به چیستی و مولفه‌های عناوین وضع‌شده توسط آنان پرداخته و به برخی نکات اشتراک و افتراق آنها دست یافته است. بررسی‌ها نشان داد که با شش واژه برای نشان‌دادن مفاهیم و آیات برگزیده قرآن مواجهه‌ایم که عبارت‌اند از: 1- محکم، 2- جواهر، 3- افضل و فاضل، 4- کلید، 5- مضامین اصلی، 6- غرر آیات. یکی از مولفه‌های مشترک همه اصطلاحات شش‌گانه «توحید» است که مهم‌ترین مبنای تربیت اخلاقی قرآن می‌باشد.

theoretical analysis of the exalted verses (ghurar al-āyāt) in views of the qur’an researchers with a moral and educational approach

one of the issues that has attracted the attention of some qur’an researchers and commentators throughout history is the discussion about the basic concepts, themes, verses, and key chapters of the holy qur’an that have an original, referential, and sometimes comprehensive role in the interpretation of some other verses. this concern among them prompted each one of them to choose terms for these concepts and verses and sūras. this research, by analytical method, refers to the books and works of qur’an researchers from the fifth century ah to the contemporary period and extracts and analyzes various terms in this field and deals with the nature and components of the titles given by them and achieves some points of similarities and differences. studies have shown that we are faced with six words to indicate the selected concepts and verses of the qur’an, which include: 1. unequivocal (muḥkam), 2. essences (jawāhir), 3. the best (afḍal) and the most virtuous (fāḍil), 4. key, 5. main themes, 6. exalted verses. one of the common components of all six terms is tawḥīd (monotheism), which is the most important basis of moral education of the qur’an.