ویژگی شخصیتی کارآفرینان در قرآن مورد مطالعه: صفت انگیزشی «توفیق‌طلبی»

پژوهش‌های متعدد در ادبیات جهانی کارآفرینی حاکی از این است که برخی پژوهشگران این رشته در تلاش هستند تا با محوریت کتب مقدس خود، رفتارها و فعالیت‌های کارآفرینانه را جهت‌دهی کنند. ازاین‌رو این مقاله در صدد است به این مساله پاسخ دهد که آیا می‌توان صفات انگیزشیِ کارآفرینان را که از خاستگاه غربی رواج یافته، بر مبنای آیات قرآن توصیف و بازتعریف نمود؟ بنابراین هدف این پژوهش، بازتعریف یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینی غربی، یعنی «توفیق‌طلبی» است. روش پژوهش، معنا‌شناسی و متن مورد مطالعه، قرآن و تفسیر المیزان است. مهم‌ترین نتایج، نخست این بود که خواهش درونی و شتاب‌آلود انسان برای افزایش مقدار و نوع داشته‌های خود، مهم‌ترین صفت انگیزشیِ فطری برای فعالیت‌های کارآفرینانه است. باوجود این صفت عمومی، تنها جهت‌گیری عملیِ مبنی بر قرآن است که کارآفرین مسلمان را از دیگران متمایز می‌کند. دوم، درباره توفیق‌طلبی که مهم‌ترین صفت انگیزشی در کارآفرینان است، آیات تاکید دارند که کارآفرین به‌منظور دستیابی به توفیق باید همراه‌شدنِ اسبابی را که خارج از اِشراف علمی و تسلط اوست، از خداوند متعال مسالت نموده و به قدرت او توکل، و به تدبیر او اعتماد، و به دستاوردهای خود رضایت داشته باشد. سوم، هر نوع برتری‌طلبی در فعالیت‌های کارآفرینانه، چنانچه مصداقی برای عمل صالح و با جهت‌گیری متالهانه باشد، باید در آن سرعت، رقابت و سبقت داشت.

Personality Traits of Entrepreneurs in the Qur’anCase Study: Motivational Trait of “Seeking Success”

Numerous studies in the global entrepreneurship literature indicate that some scholars in this field are trying to orient their entrepreneurial behaviors and activities with the focus on their holy scriptures. Thus, this article sought to answer the question as to whether it is possible to describe and redefine the motivational traits of entrepreneurs that have spread from Western origins, based on Qur’anic verses. Therefore, the purpose of this study is to redefine one of the most important personality traits of Western entrepreneurship, namely “seeking success”. The research method was semantics and the text studied was the Qur’an and Tafsīr al-Mīzān. The most important result was, first, that man’s inner and hasty desire to increase the amount and type of his possessions is the most important innate motivational trait for entrepreneurial activities. Despite this general attribute, it is only the practical orientation based on the Qur’an that distinguishes the Muslim entrepreneur from others. Second, regarding seeking success, which is the most important motivational trait in entrepreneurs, the verses emphasize that in order to achieve success, the entrepreneurs must ask God Almighty to accompany them with things that are beyond their scientific mastery and dominion, and trust in His power, and trust in His providence, and be satisfied with their achievements. Third, if in any kind of superiority-seeking in entrepreneurial activities there is an evidence of righteous action with a theological orientation, one must have speed, competition, and overtaking in it.