دلالت‌یابی آیۀ اکمال با استناد به کارکرد فن بلاغی «تقدیم»

در تبیین معنای کمال دین در آیه سوم سورۀ مائده، سه دیدگاه متفاوت در میان مفسران قابل مشاهده است. عده‌ای آن را محصول «جامعیت دین» بعد از اتمام نزول فرامین وحیانی تلقی نموده و عدۀ دیگر «حاکمیت دین» با گسترش دامنۀ شیوع و نفوذ اسلام را معادل با کمال انگاشته‌اند و گروه سوم، «جاودانگی دین» با امر ولایت را مترادف با کمال قلمداد نموده‌اند. با توجه به اینکه آیۀ اکمال دین ازجمله آیات دارای شان نزول خاص می‌باشد و از طرف دیگر، متعلق کمال محذوف و ظاهر آیه حداقل در نگاه اول دلالت آشکاری بر آنچه کمال بدان مبتنی است ندارد، بیشتر مفسران در تبیین معنای کمال به ذکر روایات تفسیری ناظر به شان نزول بسنده نموده و کمتر به فحصی عمیق‌تر از قراین درون‌متنی روی آورده‌اند. ازاین‌رو نگارنده در راستای کشف قراین درون‌متنی که با استناد به آنها بتوان به ترجیح یکی از معانی پیش‌گفته اقدام نمود، به این نتیجه رسید که شاید مقدم شدن ظرف زمانی «الیوم» خود بتواند به‌عنوان یک قرینه درون‌متنی لحاظ گردد. بنابراین نوشتار پیش رو با هدف پاسخ به این پرسش که انتقال کدام‌یک از سه مفهوم پیش‌گفته، یعنی «حاکمیت»، «جامعیت» و «زعامت»، تقدم ظرف زمانی را اقتضا می‌نموده است، سامان یافت تا از این طریق، زمینۀ رهیافتی درون‌متنی به معنایابی آیه فراهم گردد.

Finding the Denotation of the Verse of Perfection (Ikmāl) by Referring to the Function of the Rhetorical Technique of “Inversion”

In explaining the meaning of kamāl al-dīn in the verse three of Sūrat al-Mā’ida, three different viewpoints can be seen among the interpreters. Some of them have considered it the result of the “comprehensiveness of religion” after completing the revelation of the revelatory commands; others have taken the “sovereignty of religion” equal to perfection with the expansion of the spread and influence of Islam; and the third group have considered “immortality of religion” with wilāya as synonymous with perfection. Given the fact that the verse of perfection of religion is among the verses with a special revelation occasion and on the other hand the dependent (muta‘allaq) of perfection is omitted and the appearance of the verse at least at first glance does not clearly indicate what perfection is based on, most commentators have sufficed to mention exegetical narrations concerning revelation occasions and have turned less to a deeper examination of the intra-textual evidences. Therefore, in order to discover the intra-textual evidences that can be used to prefer one of the aforementioned concepts; the author reached the conclusion that perhaps the precedence of time adverbial of al-yawm can itself be considered as intra-textual evidence.Therefore, the present article has been organized with the aim of answering the question of which of the three aforementioned concepts, namely “sovereignty”, “comprehensiveness” and “leadership” has necessitated the precedence of time, in order to provide an intra-textual approach to finding the meaning of the verse.