تبیین مبانی حضور فراتاریخی قرآن کریم

از مسائل نوین قرآن‌شناختی که از سوی پاره‌ای از دگراندیشان مذهبی مطرح شده، انگاره تاریخ‌مندی آموزه‌های درون قرآنی است. باوجود ارتباط تنگاتنگ میان گفتمان جاودانگی قرآن و اثرپذیری آن از شرایط نزول، اما سازوکار التزام به ابعاد فراتاریخی‌ قرآن کریم، می‌تواند فصل نوینی را از مطالعات قرآنی فراروی قرآن‌پژوهان بگشاید. این مقاله، با به‌کارگیری رویکردی تبیینی-انتقادی، شبهات تاریخ‌مندی قرآن را اصولاً به دو ساحت «مفهوم‌شناختی» و «آیه‌شناختی» قابل ارجاع می‌داند. ازاین‌رو «مفاهیم قرآنی» نه‌تنها از ویژگی‌های ممتازی چون «قصدی‌بودن معنای واژگان نزد ماتن»، «نزاهت معنایی و جامعیت دلالی» و «هویت مستقل معنایی» در راستای ابعاد فراعصری برخوردارند، بلکه «آیه‌های قرآنی» نیز از رهگذر دو الگوی راهبردی قابل ارائه‌اند: الف) تعمیم‌گذاری مخاطبان قرآن در راستای ابعاد فراتاریخی آن، ب) خطاب‌های طولی دلالت‌های آیات قرآنی. التزام به مولفه‌های مزبور، نه‌تنها ابعاد و کارکرد نظارتی قرآن را در زمانه نزول بیش‌ازپیش می‌نماید، بلکه با سازوکاری که اساساً در بن‌مایه کاربست‌های آن به‌کار رفته، بر تمامی نیازهای کلان مخاطبان در سده‌های پسین نیز توسعه یافته است.

Elucidating the Fundamentals of the Trans-historical Presence of the Holy Qur’an

Among the new Qur’anologic issues raised by some orthodox thinkers is the idea of ​​the historicity of the intra-Qur’anic teachings. Despite the close connection between the discourse of the immortality of the Qur’an and its impressionability from the conditions of revelation, the mechanism of adherence to the trans-historical dimensions of the Holy Qur’an can open a new chapter in Qur’anic studies for Qur’anic scholars. This article, by adopting an explanatory-critical approach, considers the misconceptions of the historicity of the Qur’an to be basically referable to the two fields of “conceptology” and “versology”. Therefore, not only the “Qur’anic concepts” have special features such as “intentionality of the meaning of words with the texter (mātin)”, “semantic purification and evidential comprehensiveness” and “independent semantic identity” in terms of trans-epochal dimensions, but also the “Qur’anic verses” can be presented through two strategic models: A) Generalizing the addressees of the Qur’an in line with its trans-historical dimensions; B) Longitudinal commands of the implications of Qur’anic verses. Commitment to the above-mentioned components not only overemphasizes the supervisory dimensions and function of the Qur’an at the time of its revelation, but also it has developed on all the major needs of the addressees in later centuries through a mechanism that is essentially used in its application.