بوطیقای قرآن (درآمدی بر سبک‌شناسی قرآن)

بررسی ادبی متن مقدس به‌ویژه متن قرآن، یعنی بررسی آن به‌مثابۀ یک اثر ادبی فاخر و گرانسگ و تاثیرگذار؛ چون متون مقدس، برخلاف آثار ادبی در سنّت‌های یونانی، عبری و ...، تافته‌ای جدابافته از تاروپود حماسه (epic)، غنا (lyric) و نمایش (dram) است. متن قرآن را می‌توان با دو رویکرد بررسی نمود: 1 رویکرد دینی معرفتی، 2 رویکرد ادبی. در رویکرد ادبی، هدف یافتن پیوستگی (continuitis) است و در رویکرد دینی معرفتی، در پی یافتن ناپیوستگی. در رویکرد ادبی به‌صراحت می‌توان از وحیانی بودن متن قرآن دفاع کرد، چون قرآن به‌صراحت از تقلید‌ناپذیری متن خود سخن می‌گوید (بقره: 23، هود: 13، اسراء: 88، طور: 3433). بدیهی است که ویژگی تقلیدناپذیری در حوزه ادبیت متن است، چون مخاطب این آیات، منکران قرآن هستند، نه مومنان به آن. مقاله حاضر از بخش‌های زیر شکل گرفته است: 1 مبانی نظری بوطیقای قرآن، 2 تبیین برتری رویکرد ادبی در بررسی متن قرآن، 3 شعریّت متن قرآن و رخدادهایی در دریافت نومسلمانان؛ به این معنا که متن دینی و معرفتی قرآن از ویژگی‌های شعری بهرۀ فراوان برده است.

Poetics of the Qur’ān(An Introduction to the Qur’an’s Stylistics)

Literary study of the Holy Scriptures, especially the scripture of the Qur’an, means studying it as a sublime, dignified, and effectual literary work, since contrary to the literary works, the Holy Scriptures in the Greek, Hebrew, and other similar traditions are separately woven out of the warp and woof of epic, lyric, and drama. The text of the Qur’an can be studied by two approaches: 1. Religiousepistemic approach, 2. Literary approach. In literary approach the purpose is to find continuity and in religiousepistemic approach to find incontinuity. In literary approach, the inimitability of the text of the Qur’an’s being revelatory can be explicitly defended, because the Qur’an explicitly speaks of its own text’s inimitability (AlBaqara, 23; Hūd, 13; AlIsrā, 88; AlṬūr, 3334). Obviously, the inimitability is a feature of the literariness of the text, since the addressees of these verses are the deniers of the Qur’an rather than the believers in it. The present paper consists of the following sections: 1. Theoretical principles of the Qur’an’s Poetics, 2. Elucidation of the superiority of the literary approach in examining the text of the Qur’an, 3. Poeticality of the Qur’an’s text and some events in the perceptions of the newly converted Muslims, meaning that the Qur’an’s religious and epistemic text have greatly enjoyed the poetical features.