بررسی نقش آیة «فَاصْدَعْ بِما تُوْمَرُ...» در کیفیت دعوت رسول اکرم (ص)

خدای متعال در آیة 94 سورة مبارکة حجر به رسول اکرم(ص) فرمان داده است که: «فَاصْدَعْ بِما تُوْمَرُ وَ اَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ». قرآن‌پژوهان مسلمان در خصوص نقش این دستور در کیفیت دعوت به اسلام آراء متفاوتی دارند. مقاله حاضر با بررسی و نقد آراء موجود، به استناد قراینی از آیات، روایات، گزارش‌های تاریخی و مرتبة نزولی سورهای قرآن کریم، به این نتیجه رسیده که رسول اکرم(ص) از ابتدای بعثت، دعوت خویش را به‌صورت علنی اعلام نمود و در پی آن، مردان و زنانی به اسلام گرویدند؛ اما آن حضرت به دلیل ترس از آزار مشرکان، مشخصات پیروان خویش را آشکار نمی‌ساخت. این وضعیت ادامه داشت تا زمانی که آزار مشرکان به نهایت رسید و در این هنگام خدای متعال با نزول این آیه، به آن حضرت دستور داد با مشخص کردن جمعیت مومنان، یکپارچگی جامعة شرک را از میان برداشته و جامعه را به دو قسم اقلیت مومن و اکثریت مشرک تبدیل کند. رویکرد این پژوهش، قرآن‌محوری است که بر مبنای آن، محکمات دینی (عقل، قرآن، سنت، تجربه، ادبیات، سیرة عقلا و متشرعه و ...) بر محور قرآن کریم داور اندیشه‌ها و عملکردهای دینی است.

Study of the Function of the Verse Faṣda‘ bi mā tu‘maru… in the Quality of The Holy Prophet’s Religious Mission

In verse 94 of the blessed Sūrat alḤijr, the Almighty God has commanded the Holy Prophet, ﴾Faṣda‘ bi mā tu‘mar﴿ (so proclaim that which thou art commanded). The Qur’an researchers are of different opinions concerning the function of this command in the quality of the calling to Islam. Examining and critically reviewing the existing opinions and based on the evidences from the Qur’an, traditions, historical reports, and the revelation order of the chapters of the Holy Qur’an, the present article has concluded that the Holy Prophet (S.A.W.) had openly announced his religious mission from the very beginning of his Prophetic mission (bi‘tha), following which some men and women converted to Islam, but due to the fear from the persecution from the polytheists, his holiness did not unveil the specifications of his followers. This situation continued until the polytheists’ persecution reached to its highest level and at this point the Almighty God revealed the above verse and ordered the Prophet to remove the integrity of the polytheists’ community by specifying the population of the believers and turn the community into two types of the believers’ minority and the polytheists’ majority. The approach of this research is Qur’anoriented, according to which the religious unequivocal (intellect, the Qur’an, sunna, experience, literature, the intellectuals’ attitudes, religionists, etc.) based on the Holy Qur’an, are the arbitrators for the religious thoughts and functions.