شناخت مکی و مدنی بر پایه شکل موج سوره‌ها

مفاهیم آیات الهی هدف اصلی نزول قرآن کریم است و به همین دلیل، مفسران سعی در کشف هرچه بیشتر مفاهیم آیات الهی کرده‌اند. برای این منظور یکی از مسائلی که همواره مورد نظر مفسران بوده، شناخت آیات و سوره‌های مکی و مدنی است. در این میان ابزارهایی همچون احادیث باقیمانده از معصومان، مفاهیم و روابط منطقی بین کلمات و آیات، و دستور زبان عربی همواره در اختیار مفسران بوده، اما با پیشرفت علم رایانه، قرآن‌کاوی رایانشی ابزار نوینی است که در دهه‌های اخیر به کمک قرآن‌پژوهان آمده است. در همین راستا این مقاله روشی جدید برای تعیین سوره‌های مکی و مدنی مبتنی بر قرآن‌کاوی رایانشی پیشنهاد کرده است. در روش پیشنهادی ابتدا ابزاری نرم‌افزاری برای تبدیل متن سوره‌های قرآن کریم به ماتریس عددی با استفاده از حساب ابجدی ارائه ‌شده، سپس با استفاده از ماتریس به‌دست‌آمده، شکل موج سوره‌ها ترسیم، و در نهایت الگویی برای تشخیص مکی یا مدنی بودن هر یک از سوره‌ها ارائه گردیده است. نتایج تشخیصی به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که روش پیشنهادی حداکثر 16% و حداقل 4% اختلاف نسبت به‌صورت مکتوب دارد.

Meccan and Medinan Cognition Based on the Form of the Sūras’ Wave

The theory of &Semantic Expansion of the Qur’an& which has been known as the &gist of meaning&, imparts such expansive meaning to the wording due to the abstractness of the material and sensible affairs that would consider many of its rational and nonsensible applications as truth. Negligence of studying the arguments of this theory has caused various misunderstandings by researchers. In this article, the arguments of two of the greatest providers of this theory, i.e., Fayḍ and Ṭabāṭabā’ī, are examined. None of these two thinkers has attributed this theory to the prohibition of permitted application in the Qur’an or conformity of realms. Despite their difference in expressing the theory and the arguments raised, both thinkers are common in attributing this theory to the rational reasons and the external aspects of some texts of the verses and narrations. It is revealed from the arguments expressed by them that this theory is common in only some words used in the verses and narrations and that the objections raised by some to the credit of applying this theory in all words, would not be justified.