بازپژوهی تحلیلی دلالت آیه 3 سوره نساء بر اصل «تک‌همسری» یا «چند‌همسری»

در قرآن کریم حکم تعدد‌زوجات در آیه 3 سوره‌ نساء بیان شده است. برخی با استناد به این آیه تک‌همسری را اصل دانسته و چند‌همسری را مربوط به ضرورت‌های فردی و اجتماعی می‌دانند. در مقابل گروهی معتقد به رجحان تعدد‌‌زوجات بر تک‌همسری هستند. این مقاله با روش توصیفی‌‌تحلیلی پس از بیان رابطه شرط و جواب‌شرط در صدر آیه، به بررسی دلالت این آیه بر اصل تک‌همسری یا چند‌همسری پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که تعبیر «ذَلِکَ اَدْنىَ اَلَّا تَعُولُوا» به خاطر وجود دو احتمال در مشار‌الیه (ذلک) دلالتی بر رجحان تک‌همسری ندارد. همچنین فعل امر«فَانکِحُواْ» در مقام توهم حظر است و بر رجحان تعدد‌‌زوجات دلالت نمی‌کند چنان‌که تقدیم تعبیر«فَانکِحُواْ مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاءِ مَثْنىَ‏ وَ...» بر تعبیر «فَاِنْ خِفْتُمْ اَلَّا تَعْدِلُواْ فَوَاحِدَه‌ً» نیز دلالتی بر رجحان تعدد‌زوجات ندارد. از این رو آیه شریفه بیانگر اصل تک‌همسری یا اصل چند‌همسری نیست بلکه تنها بر جواز و اباحه تعددزوجات دلالت دارد.

Analytical Research on the Denotation of Sūrat al-Nisā to the “Monogamy” or “Polygamy” Principle

The ruling for polygamy has been mentioned in verse 3, Sūrat al Nisā of the Holy Qur’an. According to this verse some have regarded monogamy as the principle and considered polygamy as related to the social and individual requisitions. In contrast, some others maintain the preference of polygamy over monogamy. Using the descriptiveanalytical method and after stating the relation between condition and result in the beginning of the verse, this article has examined the denotation of this verse to monogamy and polygamy and has concluded that the phrase “That makes it likelier that you will not be unfair”, due to holding two possibilities in the indicated (dhālik), does not denote monogamy. Similarly the command “then marry” implies prohibition and does not denote polygamy just as the priority of the phrase “then marry [other] women that you like, two, ...” over the phrase “But if you fear that you may not treat them fairly, then [marry only] one” does not denote preference of polygamy either. Thus, the noble verse does not represent the monogamy or polygamy principle; rather, it only denotes the permissibility of polygamy.