پژوهش‌های نام‌شناختی قرآن و آسیب‌های آن

نام‌های قرآن از دیرباز محلی برای تبادل آرای قرآن‎پژوهان بوده‌ است، اما از منظری نو و با رویکردی تاریخی می‌توان پرسش‌هایی جدید پیش روی این بحث قرار داد. پرسش‌ از چرایی تعدّد نام‌های قرآن، دلیل کاربرد نام‎هایی خاص در هر یک از علوم اسلامی و عدم کاربرد این نام‌ها به‌جای یکدیگر، همچنین چرایی تفاوت برداشت از نام‎های قرآن توسط مخاطبان اولیه آن و دانشمندان سده‎های بعد، از پرسش‎هایی هستند که در مطالعات سنتی پاسخ درخوری برای آنها نمی‌توان یافت. در این مقاله به‌عنوان نخستین گام در جهت پاسخ به این سوالات و زمینه‎سازی برای کاربست روش‌های جدید مطالعه تحولات مفهومی، پژوهش‌های نام‌شناختی قرآن در کتب مختلف تفسیری و علوم قرآنی با روشی توصیفی تحلیلی و با نگاهی آسیب‌شناسانه بازخوانی شده است. بر اساس این پژوهش، عمده آسیب‌های این حوزه، روش‎شناختی و حاصل رویکرد جمع‌محور و نبود رویکرد تاریخی، تطبیقی و علت‌یاب ارزیابی شده است.

The Onomastic Researches of the Qur’an and their Pathologies

The Qur’an’s names have since early times been subject to debate among Qur’an researchers; however, from a new perspective and with a historical approach one can raise new questions to this debate. Questions concerning the whyness of the multiplicity of Qur’an’s names, the reason for application of specific names in each of the Islamic sciences and the absence of applying these names interchangeably, as well as questioning the reason for different implication of the Qur’an’s names by its early addressees and the scientists of the latter centuries, are among the questions to which no befitting answer can be found in traditional studies. As the first step toward answering these questions and preparing the ground for application of new methods for studying conceptual development, this paper is undertaking to reappraise the onomastic researches in various exegetical books and books on Qur’anic sciences with a descriptiveanalytical method and from a pathological perspective. Based on this research, most pathologies of this field are rated as methodological and a result of a collective approach and lack of a historical, comparative, and diagnostic approach.