هنجارگریزی نحوی در گفتمان قرآنی بر پایه فرآیند جایگزینی اسم به جای فعل

متن، ساختاری زبانی است که از الگوها و قواعد دستوری خاصی پیروی می‌کند که از آن با نام زبان معیار/ خودکار یاد می‌شود. گاهی ادیب برای بزرگ­نمایی مفهوم مورد نظر خود، با وجود امکان رعایت قواعد زبانی، از هنجار زبان سر­می‌پیچد تا توجه مخاطب را به یک معنای خاص جلب و در حقیقت مفهوم را برجسته‌سازی کند. هنجارگریزی یکی از شیوه‌های برجسته‌سازی معناست که در هشت سطح قابل بحث است. این نوشتار با بررسی هنجارگریزی نحوی در سطح جانشینی اسم به‌جای فعل در گفتمان قرآنی ‌که از بسامد بالایی برخوردار است‌، به این نتیجه دست یافت که انحراف از استخدام فعل در قرآن، در سه سطحِ جایگزینی ابتدایی اسم به‌جای فعل، جایگزینی اسم هم­ریشه به‌جای فعل و جایگزینی اسم متضاد به‌جای فعل و به قصد برجسته‌سازی اغراضی چون تناسب زمان، عدم تعلق غرض به فاعل، تاکید بر وقوع رخداد و یا ثبات آن، صورت گرفته است.

Syntactic Deviation in the Qur’ānic Discourse based on the Substitution of Nouns to Verbs

A text is a linguistic structure which follows syntactic patterns and rules and is called the standard/automatic language. Occasionally, albeit the writer can observe the linguistic rules, he deviates from them to exaggerate his intended meanings so that he may have attractions of his audience to a particular meaning and may foreground that concept. Deviating from such norms and rules is one of the ways for foregrounding the meaning which could be studied in eight levels. This writing is to study the syntactic deviation in the level of noun to verb substitution in the Qur’ānic discourse, which is abundant of such substitutions. It has been concluded that the deviation in using the verb in the Qur’ān has occurred in three levels of the initial substitution of noun to verb, substitution of cognate nouns to verb, the substitution of antonym nouns to verb aiming at foregrounding the items such as time balance, independence of the intended item to subject, and emphasis on the occurrence of the event or for proving it.