بررسی فقهی و حقوقی نقش عرف در مصرف مسکرات (نگاهی به ماده 264 قانون مجازات اسلامی)

یکی از جرائمی که مورد اتفاق فقهای اسلام قرار دارد، شرب خمر است و نص صریح قرآن به این حکم دلالت دارد، اما مسئله‌ای که همواره در بین فقهای عامه و خاصه مطرح است آن است که مصادیق شرب خمر و آنچه موجب اجرای حد بر مرتکب می شود چیست؟ در میان اقسام مسکرات کدام موارد موجب حد شرب خمر می گردند؟ با توجه به مواد جدید زایل کننده عقل، ملاک و معیار برای تشخیص مسکر از دیدگاه عرف چیست؟ آیا شیوه استعمال هم در اجرا یا عدم اجرای حد تاثیر دارد؟ آیا از دید عرف، این جرم فقط از طریق نوشیدن صورت می‌گیرد یا استعمال از راه های دیگر نیز موجب ثبوت این حد است؟ با توجه به اینکه قانون مجازات جدید اسلامی مصوب 1392 در ماده 264 مصادیق جدیدی از شیوه استعمال همچون تدخین و تزریق را مطرح نموده و از سوی دیگر درباره مصادیق مسکرات ساکت است، بررسی فقهی و حقوقی نقش عرف در تشخیص مصادیق و شیوه استعمال مسکرات ضروری به نظر می رسد. نتیجه اینکه اولاً در مصرف مسکرات بین جامد و مایع فرقی نیست، ثانیاً صرف مصرف مسکرات مصنوعی موجب حد می‌گردد چه سبب مستی شود یا نشود، ثالثاً در شیوه‌های غیرمتعارف مصرف مسکرات، عرف به‌عنوان مبناست.

jurisprudential and legal review of the role of customs in the consumption of intoxicants (see article 264 of the islamic penal code)

one of the crimes that is common among islamic jurists is drinking alcohol, and the explicit text of the qur’an indicates this ruling, but the issue that is always disputed among general and special jurists is what the examples of drinking alcohol are and what causes the hadd is committed? among the types of intoxicants, which cases cause drinking alcohol? according to the new materials that destroy the wisdom, what is the criterion for distinguishing intoxicants from the point of view of customs? does the method of use also have an effect on the implementation or non-implementation of the hadd? is it customary to commit this crime only through drinking, or does the use of other means also prove this extent? considering that the new islamic penal code adopted in 1392 in article 264 introduces new examples of the method of use such as smoking and injection; and being silent on the other hand, about the examples of intoxication, jurisprudential and legal study of the role of custom in identifying examples and methods of intoxication is essential. the conclusion of the research is that; firstly, there is no difference between solid and liquid intoxicants, and secondly, the use of artificial intoxicants causes a limit whether it causes intoxication or not. and third, in unconventional ways of consuming intoxicants, custom is the basis