جستاری در امکان‌سنجی معافیت مادر از کیفر حد قذف

مشهور فقیهان امامی وجود رابطه «پدریفرزندی» را موجب معافیت از پاره ای ‏مجازات ها قلمداد کرده و معتقدند بر پدرى که فرزند خود را قذف نماید حدّ جارى ‏نمى‌گردد. لکن در مقابل، ایشان نسبت «مادریفرزندی» را در زمره عوامل معافیت از کیفر ‏ندانسته و معتقد به اجرای حد بر مادر در صورت تحقق قذف هستند. بازتاب این تلقی ‏دوگانه در مواد 259 و 260 ق.م.ا نیز نمود یافته است. نیک پیداست که وجود چنین ‏افتراقاتی در حوزه احکام جزایی، ضرورت بازخوانی مجدد ادلّه را ایجاب کرده و موجب ‏یافتن پاسخ به برخی چالش های موجود در مساله می شود. لذا نوشتار حاضر با عنایت به ‏اهمیت بحث، در جستاری توصیفیتحلیلی و با نگاهی مساله محورانه، آرای فقیهان را ‏در مطالعه گرفته و با خوانش تحلیلیانتقادی آرای ایشان، امکان الحاق مادر به پدر، در ‏معافیت از حد قذف را تقویت نموده است. الغای خصوصیت از رابطه پدریفرزندی، ‏استناد به مذاق شارع و مقاصد شریعت، تحلیل مساله در پرتو قاعده عدالت و نیز تمسک ‏به قاعده درءالحد، بخشی از مستندات مختار نگارنده را تشکیل می دهند.‏

An Inquiry into the Feasibility of Maternal Exemption from the Punishment of Hadd Qazf

Famous Imamiyeh jurisprudents have considered the existence of the fatherchildhood relationship as an exemption from a number of punishments and they believe that the father who accuses his child will not be punished.On the other hand, they do not regard the motherchild relationship as a factor in the exemption from punishment and they believe in the enforcement of the punishment of the mother if they prove the accusation. This dual assumption is reflected in Articles 259 and 260 of the Islamic Penal Code. It is well known that the existence of such discrimination in the field of criminal law requires that we reexamine the religious grounds and it helps in finding answers to some of the challenges in the problem. Therefore, the present study, considering the importance of the discussion, in a descriptiveanalytical inquiry and with a problemcentered approach, has examined the opinions of jurisprudents and with the criticalanalytical readings of their views has strengthened the possibility of treating of the mother like father in the exemption from the Had Qazf.The abolition of the characteristic of paternitychild relationship, the reference to the ruler’s taste and the purpose of the Shari’a, the analysis of the problem in the light of the rule of justice, as well as the rule of Dara alHadh constitute part of the freelance writer’s evidence.