مجازات معاونت به گونه «امساک» در فقه شیعه و حقوق کیفری ایران

یکی از موارد خاص معاونت در جرایم علیه اشخاص، امساک یا نگهداشتن کسی برای تواناساختن دیگری در کشتن او می‌باشد؛ البته تنها جرم قتل نیست که امساک در آن به عنوان معاونت مصداق پیدا می کند، بلکه در جرایمی مانند آدم ربایی، سرقت، ضرب و جرح، حبس و توقیف غیرقانونی نیز جریان پیدا می کند. گرچه مجازات معاونت در جرم، به طور کلی در مواد 127 و 128 قانون مجازات اسلامی وارد شده است، ولی جرم امساک در قتل به عنوان معاونت نمی تواند مصداقی از این دو ماده باشد؛ زیرا در ابتدای ماده 127 آمده است که مجازات این ماده شامل جرایمی می شود که در شرع و قانون، مجازاتی برای معاون تعیین نشده باشد، در صورتی که در شرع، مجازات ممسک در قتل، مشخص شده و فقیهان امامیه، مجازات وی را در قتل عمد، حبس ابد دانسته‌اند. از لحاظ عقلی نیز، وجود تفاوت فاحش در مجازات قابل اعمال برای مصادیق مختلف معاونت، قابل توجیه نمی‌باشد، بدین ترتیب باید یک رویه ی واحد پیش گرفته شود. این پژوهش یک تحقیق بنیادی است و روش به کارگیری مباحث در آن، تحلیلی – توصیفی می باشد. پرسش اساسی اینست که چه راهکاری برای ارائه مجازات در جرایم وابسته به امساک، مخصوصاً امساک در جرم قتل پیشنهاد می گردد؟ در این پژوهش پس از بررسی دیدگاه های فقیهان و حقوقدانان درباره ماهیت جرم امساک به این نتیجه دست یافته می شود که جرم امساک از جرایم مربوط به حقوق الناس بوده، از این رو قابل عفو و گذشت است. همچنین دیدگاه کسانی که برای امساک در قتل، مجازات خاص از سوی شارع بیان کرد ه اند، از ادلّه استوارتری برخوردار است. بنابراین، به منظور رفع هر گونه ابهام و جلوگیری از صدور آراء با مجازات های مختلف برای مرتکبان عمل یکسان و ضرورت مطابقت کلیه ی قوانین و مقررات با موازین اسلامی بر اساس اصل چهارم قانون اساسی، برای ممسک در قتل عمدی، مجازات حبس ابد به صورت یک ماده قانونی در قانون مجازات اسلامی ذکر شود.

Punishment of Abetment of the Type of "imsak" in Shiite Jurisprudence and Criminal Law of Iran

One of the special instances of abetment in crime against individuals is "imsak" or holding a person to enable a third party to kill him; of course it is not only the crime of killing in which "imsak" is regarded as abetment in a crime, but it can also be found in such crimes as kidnapping, theft, assault and battery, unlawful imprisonment and arrest. Although the punishment of  abetment in crime is in general included in Articles 127 and 128 of the Islamic Punishment Law, "imsak" in murder cannot be an instance of these two articles, because the beginning part of Article 127 states that the punishment under this article includes the crimes for which no penalty has been determined in Sharia and law, while in Sharia the punishment of the abetment in murder has been determined and Shiite jurists have regarded "life imprisonment" as the punishment for the abetment in murder. Logically speaking, too, a striking difference in punishment applicable to different examples of abetment is not justifiable; therefore a unique precedent must be practiced. This research is a fundamental study with an analyticaldescriptive methodology. The main question is what strategy would be suggested for carrying out a punishment in abetmentrelated crimes, especially abetment in murder. This research, upon a review of the viewpoints of jurists and lawyers about the nature of "imsak", has come to the conclusion that the crime of "imsak" is of the type of crimes related to private rights and is therefore forgivable and negligible. Moreover, the views of those who have  proposed special punishment for abetment in murder by the legislator have been more strongly justified. Therefore, in order to disambiguate the case in order to prevent the issuance of different verdicts for the similar offence and with regard to the necessity of the accord of all laws and regulations with Islamic principles, by virtue of the Fourth Principle of the Constitutional Law, the punishment of "life imprisonment" for the abetment in a deliberate murder is suggested to be included as a single article in the Islamic Punishment Law.