بررسی فقهی و حقوقی ارزش شهادت خویشاوندان

در قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318، قانونگذار وجود قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از طبقه دوم را مانع پذیرش شهادت می دانست. با تصویب قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379، قانونگذار درخصوص حکم شهادت اقربا سکوت نموده است. به همین جهت، این پرسش مطرح می شود که آیا با وجود سکوت قانونگذار در قانون آیین دادرسی مصوب 1379، همچنان خویشی با یکی از طرفین دعوا، مانع پذیرش شهادت است؟ به نظر می رسد با توجه به سکوت عمدی قانونگذار در قانون جدید آیین دادرسی مدنی، باید قایل به تغییر موضع قانونگذار و پذیرش شهادت اقربا بود. با وجود این، قانونگذار در ماده 154 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1378 (ماده­ی 209 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392)، قاضی را مکلّف نموده تا درجه قرابت سببی یا نسبی شاهد یا مطلع را با طرفین دعوا سئوال نموده و در صورت مجلس قید نماید. حکم قانونگذار در قانون آیین دادرسی کیفری این پرسش را ایجاد می نماید که اگر شهادت خویشاوندان در نظام حقوقی ایران قابل پذیرش است، چه ضرورتی به پرسش نمودن از طرفین درخصوص وجود یا عدم وجود قرابت می باشد و اگر عدم وجود قرابت در شهادت شرط است، چرا در ذیل شرایط شاهد مطرح نشده است؟

The Study of Juridical and Legal Value of the Witness of Relatives

In civil procedure code enacted in 1931, the legislator, was not accepted the witness of sanguinity or causal relationship of the third degree from the second floor. With approval of civil procedure code enacted in 2000, the legislator is silent about witness of relatives. Therefore, the question arises as to whether, despite the silence of the civil procedure code enacted in 2000, as well as relatives with one of the parties, prevented the acceptance of the witness or not. It seems, due to intentional silence of legislator in the new code of civil procedure, it shall be sentenced to a change of the legislator’s idea and acceptance of the relatives’ witness. However, the legislator in Article 154 of the criminal procedure code enacted in 1999 (Article 209 of the new code of criminal procedure), the judge shall be to question about the degree of sanguinity or causal relationship between witness and informed with the litigants. The sentence of criminal procedure code raises this question that if the witness of relatives in Iran’s legal system is acceptable, what’s the point of the question of the parties with respect to existence or nonexistence of the relationship. And if the lack of relationship, in the witness is required, why not raised under the terms of witness?