جایگاه فلسفه در روش تفسیری علّامه طباطبایی با تاکید بر بحث فاعلیت الهی*

این مقاله به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که فلسفه علّامه طباطبایی چه تاثیری بر تفسیر ایشان گذاشته و به عبارت دیگر فلسفه چه جایگاهی در شیوه تفسیری ایشان دارد؟ در این مقاله کوشیده ایم تا به صورت عینی و تطبیقی به این پرسش بپردازیم. در این جهت به عنوان نمونه، موضوع فاعلیت الهی را ـ که از سویی از مباحث مهم فلسفی در طول تاریخ فلسفه بوده و از سویی از موضوعات مهم و متکرر قرآنی است ـ در تفسیر و فلسفه علّامه بررسی و مقایسه کرده ایم. براساس نتایج این پژوهش، دانش گسترده فلسفی علّامه و استفاده آگاهانه و روشمند از آن در تفسیر، نه تنها به تحمیل معانی فلسفی بر قرآن و عبور از ظواهر الفاظ آن نینجامیده، بلکه در کنار یاری رساندن مفسر برای داشتن فهمی گسترده تر و رسیدن به لایه های معنایی عمیق تر، زمینه را برای التزام هرچه بیشتر به ظاهر قرآن فراهم آورده است.