تحلیل هستی شناختی مصلحت در المیزان

براساس دیدگاه علّامه طباطبایی، «مصحلت» دارای وجودی واقعی است. داشتن وجود واقعی، به معنای داشتن مابازای خارجی نیست، بلکه مصلحت از مفاهیم فلسفی است که منشا انتزاع واقعی دارد. تبیین های گوناگونی بر واقعی بودن مصلحت ارایه شده است؛ از جمله اینکه مصلحت، امر وجودی و مستمری است که مقتضای طبیعت اشیاست؛ پشتوانه اعتباریات بوده، نفس حکم و فعل الهی است؛ نشانه حکیمانه بودن فعل است و ملاک حسن و خیر تکوینی می باشد. با دقت در آثار علّامه طباطبایی، چهار نحوه هستی برای مصلحت می توان بیان کرد: هستی واقعی خارجی، هستی منحاز از خارج و ذهن، هستی ذهنی و هستی اعتباری. براساس دیدگاه علّامه، مصلحت دارای مراتب وجودی شدید و ضعیف است و در این نوشتار تشکیک در مصلحت را براساس مصادیق مصلحت که عبارت اند از «حقیقت اشیا»، «غایت»، «فعل» و «جامعه»، تبیین کرده، ظرف تحقق مصلحت را در دو عالم «تکوین» و «تشریع» یافتیم.