تحلیلی فلسفی از ماهیت شادی و بررسی انتقادی ارتباط آن با هدفمندی و معناداری زندگی

بحث شادی که از مباحث فلسفی یونان آغاز شده بود، در فلسفه اسلامی دنبال شد. ماهیت شادی ترکیبی از ابعاد شناختی و تجربه احساسی دانسته می‏شد که با تعاریف امروزین در روان‏شناسیِ شادی تطبیق‏پذیر است. توجه به دو سطح شادی هیجانی و شادی معنوی با دو اصطلاح فرح و بهجت در مباحث ابن‏سینا و پیوند شادی و معنویت، از دستاوردهای معرفتی فلسفه اسلامی است. در مباحث روان‏شناسی مثبت‏نگر و فرقه‏هایی چون لاماییزم، ارتباط شادی با هدفمندی و معناداری زندگی چنان تنگاتنگ شده است که شادی به‏منزله هدف زندگی همه انسان‏ها و مولفه اصلی معناداری معرفی می‏شود؛ اما در تحلیلی عمیق‏تر روشن می‏شود که شادی معلول هدفمندی و نه علت آن است و زمانی می‏تواند در معناداری زندگی دخیل شود که با معنویت و اهداف کمالی برتر پیوند یابد و به‏منزله نتیجه و میوه این پیوند کانون توجه قرار گیرد. مباحث رویکرد هدف‏ساز شادی، تنها فرمالیزمی از شادی ارایه کرده و بعد غایت‏شناختی آن را بدون توجه به ساحت ارزش‏شناختی کانون توجه قرار داده است.