ترادف علوم انسانی با علوم انسان‏ساز

ادعای این نوشتار آن است که به وسیله تبیین ماهیت علوم انسانی از راه توجه به حقیقت انسان به‏خوبی می‏توان به این امر مهم پی برد که علوم انسانی در حقیقت، علوم انسان‏سازند. لازمه این امر آن است که علوم انسانی به‏معنای واقعی کلمه اسلامی باشند. این مدعا در این نگارش به دو ادعا تحلیل می‏شود: اولاً تعریف انسان به حیوانی که صرفا دارای عقل نظری، یعنی دارای توانایی درک مفاهیم کلی است، تعریف کاملی نیست. انسان، حیوانی است که علاوه بر داشتن عقل نظری لازم است پیرو عقل عملی نیز باشد؛ ثانیا براساس تعریف کامل انسان، علوم انسانی علومی‏اند که با دین و سعادت جاودانه انسان مخالفتی نداشته باشند. چنانچه گزاره‏ای مخالف دین حق باشد، آن گزاره خارج از دایره علوم انسانی است، هرچند مشابه آن تلقی شود.