>
Fa   |   Ar   |   En
   بررسی برخی پیامدهای رویکرد نوین دو حوزه سینوی ـ صدرایی در معرفت‏شناسی قوه خیال  
   
نویسنده نجاتی محمد ,بهشتی احمد
منبع معرفت فلسفي - 1390 - دوره : 9 - شماره : 2 - صفحه:63 -84
چکیده    در نمط دهم کتاب اشارات، گفتمان فلسفی ابن‏سینا در باب قوه خیال و حس مشترک صورتی نو به خود گرفته است. وی در ذیل کارکردهای این دو قوه، ادراک و حفظ صوری را لحاظ می‏کند که به لحاظ وجودشناختی، متعالی از ماده بوده، در عالم غیب و ملکوت حضور دارند و به گونه مشاهده و از طریقی غیرحصولی برای نفس به دست می‏آیند. لحاظ این رویکرد به نتایجی چند در قلمرو معرفتی حکمت سینوی می‏انجامد. از جمله این پیامدها می‏توان به حلّ معمای تجرّد یا مادّیت خیال نزد ابن‏سینا، اذعان ضمنی وی به نظریه حرکت جوهری و لحاظ فاعلیت و پویایی نفس در فرایند ادراک اشاره کرد. در حوزه صدرایی، ملّاصدرا حسّ مشترک و خیال را قوه‏ای واحد لحاظ می‏کند. وی یکی از علل دشواری پذیرش معاد جسمانی را در نحوه نگرش جمهور به این قوه و لحاظ مادی آن می‏داند و دماغ را مظهر خیال به شمار می‏آورد، نه محل آن. او به جهت جنبه عرفانی فلسفه خویش، قوه خیال را دارای سه ویژگی تجرّد مثالی، خلاقیت و جامعیت اضداد می‏داند. از جهت دین‏شناختی، به واسطه این سه ویژگی، مسیله معاد جسمانی و وقوع تناسخ ملکی به گونه‏ای اتم تبیین می‏شود.
کلیدواژه خیال ,تجرّد ,پویایی نفس ,خلّاقیت ,معاد جسمانی ,تناسخ ,دینامکیه النفس ,الابداع ,Imagination ,Immateriality ,Dynamism of Nafs ,Creativity ,Bodily Resurrection ,Metempsychosis
آدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس, ایران, دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران, ایران
 
     
   
Authors
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved