سنجش تطبیقی مسیله وجود ذهنی از دیدگاه ابن‏سینا و فخر رازی

بی‏گمان مسیله وجود ذهنی از مسایل پردامنه و بحث‏انگیزی است که ذهن انبوهی از فیلسوفان را به خود مشغول کرده است. تلاش‏های بی‏ثمر شکاکان و سوفسطاییان در طول تاریخ، اهمیت افزون این مسیله را که سویه معرفت‏شناختی بحث علم را نیز رقم می‏زند، نمایان‏تر می‏سازد. فیلسوفانی چون ابن‏سینا و فخر رازی که از طلایه‏داران بحث در این موضوع بوده‏اند، مجالی فراخ را جهت واکاوی مسیله فراهم آورده‏اند؛ اما از آنجایی که گاه کوشش فراوان ابن‏سینا در پرداخت مسیله وجود ذهنی مورد تردید واقع می‏شود و یا به فیلسوفی چون فخر رازی نسبت انکار وجود ذهنی داده می‏شود. از این‏رو، این پژوهش بر آن است تا هم تلاش گسترده ابن‏سینا را در این باب ارج نهد و هم ناروایی نسبت انکار به رازی را فاش سازد. این امر مهم از رهگذر تبیین ماهیت و اثبات وجود ذهنی از دیدگاه فیلسوفان یادشده و کشف قناع اضطراب از کلمات فخر رازی، به همراه سنجش تطبیقی میان دو دیدگاه دست‏یافتنی‏تر شده است.