مفهوم امتدادمندی جسم طبیعی در طبیعیات سینوی

مفهوم امتداد در علوم طبیعی و ویژگی امتدادمندی اشیای مادی نزد حکمای اسلامی مفروض و بدیهی انگاشته شده است. اینکه جسم مادی امری عریض و طویل و عمیق است، تقریبا پذیرفته همه حکماست؛ هرچند در توصیف و تبیین آن شیوه‏های متفاوتی را به کار گرفته‏اند. شاید به‏جریت بتوان گفت تنها مفهوم عقلی‏ای که مشترک بین همه حکمای متقدم و متاخر است، همین ویژگی امتدادمندی اشیای طبیعی است. به علت بدیهی انگاشتن امتدادمندی و نیز تواتر و تکرار در پذیرش این مفهوم، به تبیین دقیق موضوع امتدادمندی چندان عنایت نشده و به‏ویژه این کمیت با نگاه جدیدتر و متاثر از یافته‏های ذیربط دانش جدید کمتر مورد فحص واقع شده است؛ به‏گونه‏ای که از زمان ابن‏سینا تاکنون، همان‏گونه که در این مقاله نشان داده می‏شود، تبیین جدیدتر و متفاوتی از مفهوم بعد و امتدادمندی ارایه نشده است. در این مقاله، با بهره‏گیری مستقیم از مباحث ابن‏سینا درباره جسم ممتد، کوشیده‏ایم که تقریری نسبتا جدید از مفهوم امتداد عرضه کنیم. به‏علاوه بر آنیم تا موضوع امتداد را تنها متعلق به حوزه علوم عقلیِ محض نبینیم و آن را بخشی از موضوع دانش جدید نیز به شمار آوریم. از این‏رو به نسبتِ امتداد و مفاهیم همانند آن در ریاضی نیز توجه کرده‏ایم.