تاملی در نقش عقل فعال در حصول تصورات و تصدیقات باطل در حکمت متعالیه

صدرالمتالهین معتقد است تصورات و تصدیقات با اتصال به عقل فعال و افاضۀ او حاصل می‌شوند و روشن است که برخی تصورات و تصدیقات انسان باطل و کاذب‌اند. اکنون پرسش این است که اینها چگونه و با چه سازوکاری حاصل می‌شوند؟ اگر با اتصال و افاضۀ عقل فعال باشد، ماهیت عقل فعال چگونه با چنین کارکردی سازگار است؟ آیا در حقیقت عقلی او باطل وجود دارد؟ در این پژوهش این نتیجه حاصل می‌شود که اباطیل و اکاذیب نیز مانند حق و صدق، معلول اتصال و رابطه با عقل فعال‌اند، اما صرفاً از حیث وجودشان ارتباط دارند و حیث معرفتی آنها که متکفل صدق و کذب و حق و باطلشان است، با آمادگی انسان و تجربیات او تامین می‌شود. لذا اهمیت توجه به روش درست مورد تاکید قرار می‌گیرد و شناخت بهتری از عقل فعال به ‌دست می‌آید.