تحلیل نقش خداباوری در کارکردهای علوم انسانی توصیفی از منظر علامه مصباح‌ یزدی

علوم‌ انسانی، که ابعاد انسانی پدیده‌ها و کنش‌های انسان را می‌‌کاوند، دارای دو بعد توصیفی و دستوری‌ هستند که هرکدام کارکردهایی دارند. علوم‌ انسانی در بعد‌ توصیفی بر‌خلاف بعد دستوری، به تعریف، توصیف، تفسیر، تبیین و پیش‌‌بینی کنش‌‌های انسانی می‌پردازند. نوشتار حاضر، با روش توصیفی ‌تحلیلی، در‌ صدد است با توجه به مبنای آرای آیت‌الله مصباح یزدی از نقش خداباوری در کارکردهای علوم ‌انسانی‌ اسلامی بحث کند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که از ‌نظر آیت‌الله مصباح یزدی، خداباوری که یکی از مبانی و اصول ‌موضوعه علوم‌ انسانی محسوب می‌شود دست‌کم در چهار کارکرد از کارکردهای علوم‌ انسانی توصیفی می‌تواند تاثیرگذار باشد. آیت‌الله مصباح یزدی معتقد است خداباوری می‌تواند در تعریف مفاهیم کلیدی علوم انسانی مثل تعریف انسان و سیاست، جهت‌دهی توصیف‌ها و ارائه نظریات توسط محقق علوم‌ انسانی موثر واقع شود. پذیرش صفاتی مثل توحید‌ افعالی تبیین‌های محقق علوم انسانی را نیز تحت ‌تاثیر خود قرار می‌دهد، چرا‌‌که موثر نهایی و حقیقی پدیده‌ها و کنش‌های انسانی را خدا می‌داند. از نظر علامه ‌مصباح یزدی، پیش‌بینی قطعی و یقینی کنش‌های انسان، با توجه به ویژگی اختیارش غیر‌ممکن است، اما پیش‌بینی ظنی و احتمالی براساس قرائن و شواهد، از‌‌جمله خداباوری براساس دیدگاه برگزیده امکان دارد.