تاملی در تبیین علت غایی و اتحاد آن با غایت

علت غایی از مباحث مهم و کلیدی بحث علت و معلول در فلسفه اسلامی است و بحث هدف آفرینش کاملاً بدان وابسته است. در فلسفه اسلامی اولاً علت غایی به علم به غایت تفسیر شده و نیز علت غایی و غایت را حقیقت واحد قلمداد کرده‌اند و این امر موجب ابهامات و مشکلات خاصی شده است. این نوشتار در بخش چیستی علت غایی علم را به‌عنوان علت غایی مورد نقد قرار می‌دهد و محبت و میل و امثال آن را می‌پذیرد و نیز وحدت علت غایی و غایت مورد نقد قرار می‌گیرد و تبیین بهتر و دقیق‌تری ارائه خواهد شد که در آن علت غایی و غایت دو امر کاملاً متفاوت‌اند، ولی به نحوی به یکدیگر مرتبط‌اند و نیز هر فاعل و فعلی لزوماً علت غایی و یا غایت به دنبال ندارند.