معرفت شناسی مفاهیم فلسفی در اندیشه علامه طباطبائی و آیت‌الله مصباح

تحلیل و بررسی معقولات ثانی از گذشتۀ دور در میان فیلسوفان مطرح بوده است. معرفت‌شناسی مفاهیم فلسفی به بررسی نحوه انتزاع این مفاهیم می‌پردازد و در نوشتار حاضر، با روش توصیفی تحلیلی، معرفت‌شناسی مفاهیم فلسفی در اندیشه علامه طباطبائی و آیت‌الله مصباح واکاوی شده است. از رهگذر این جستار مشخص می‌شود که علامه طباطبائی نخستین فیلسوفی است که نحوه انتزاع مفاهیم فلسفی از جمله مفهوم وجود و عدم را مطرح ساخته است. به باور وی، مفاهیم فلسفی با بهره‌گیری از علم حضوری انتزاع می‌شوند. آیت‌الله مصباح برخلاف علامه طباطبائی، علم حضوری و تجربه درونی را برای انتزاع هریک از نخستین مفاهیم فلسفی کافی نمی‌داند، بلکه معتقد است که علاوه بر آن باید با هم مقایسه شوند و رابطه خاصی میان آنها در نظر گرفته شود. به باور آیت‌الله مصباح، روش علامه طباطبائی در انتزاع مفاهیم فلسفی از عمومیت برخوردار نیست.