>
Fa   |   Ar   |   En
   امکان سالبه‌ اوّلی در منطق و معرفت‌شناسی بر اساس مبناگروی  
   
نویسنده سلیمانی امیری عسکری
منبع معرفت فلسفي - 1397 - دوره : 16 - شماره : 1 - صفحه:97 -109
چکیده    همه قضایای نظری به قضایا بدیهی بازمی‌گردند و علوم بدین وسیله تقصّی شده، به مبادی‌شان منتهی‌ ‌می‌شوند. برخی طبق این مبنا گمان کردند همه سالبه‌ها نظری‎اند و سالبه بدیهی امکان ندارد؛ زیرا از نظر ایشان سلب محمول از موضوع همواره نیازمند حد اوسطی است که یک خصوصیت را برای موضوع اثبات می‌کند و زمینه می‌شود تا محمولی از موضوع به واسطة آن سلب شود. بنابراین سالبه بدیهی بدون میانجی و حد اوسط فهم معقولی ندارند؛ اما این گمان از نظر ارسطو و ابن‎سینا مردود است. از نظر ایشان همان‎طور که موجبه نظری با تحلیل به موجبه‌های بدیهی منتهی می‌شود، و پذیرفتن موجبه‌های بدیهی بدون حد اوسط معقول است، همچنین سالبه نظری نیز به موجبه و سالبه بدیهی منتهی می‌شود و پذیرفتن سالبه بدیهی مانند پذیرش موجبه بدیهی معقول است. اساساً همان دلیل و معیار عقلی‌ای که الزام می‌کند موجبه‌های بدیهی را بپذیریم، الزام می‌کند که سالبه‌های بدیهی را نیز بپذیریم. همان‎طور که پذیرش موجبه‌های نظری بدون منتهی شدن به موجبه‌های بدیهی مستلزم دور یا تسلسل است، پذیرفتن سالبه‌های نظری بدون انتهای آنها به سالبه‌های بدیهی مستلزم دور یا تسلسل و در نهایت مستلزم تناقض است و مردود می‌باشد.
کلیدواژه مبناگروی، سالبه بدیهی، سالبه نظری، تقصّی علم، ارسطو، ابن‎سینا
آدرس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره, ایران
پست الکترونیکی solymaniaskari@mihanmail.ir
 
     
   
Authors
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved