راه‌های مهار و تربیت قوّه خیال بر مبنای حکمت اسلامی

قوۀ خیال در نزد حکمای مسلمان جایگاهی ویژه دارد و در تمام عرصه‌‌های زندگی بشری به‌ویژه در کسب کمالات انسانی نقشی جدّی ایفا می‌‌کند؛ در عین‌ حال، اصلاح و نگه‌‌داشت حدّ این قوّه، نیازمند مراقبت‌‌های فراوانی است. حکمای مسلمان با شناختی دقیق از این قوّه و طبیعتش، بر مبنای همان مباحث حِکمی، روش‌‌هایی را برای حفظ و تربیت این قوه در راستای تکامل انسانی بیان  کرده و برشمرده‌اند؛ هرچند باب مستقلی را به این بحث اختصاص نداده‌‌اند. این مقاله کوشیده تا این راه‌‌ها را که در منابع گوناگون تنها به اشاره آمده‌اند، جمع و تبیین کند. مشغول داشتن قوّۀ خیال به حواس ظاهری، قرار دادن این قوّه در تحت فرمان قوّۀ عاقله، برنامه‌‌هایی چون مراقبت، تمرکز و توحّد و کسب فضائل اخلاقی‌‌ای چون صداقت، نیز اعتدال بخشیدن به مزاج و عمل به برخی اَذکار همچون تلاوت فراوان آیات سُخره، از جمله راه‌‌های پیشنهادی حکما برای مهار و تربیت قوۀ خیال است که در این مقاله بدان‌‌ها پرداخته شده است.