تحلیل و نقد توجیه های عرفانی استغفار پیامبر اکرم (ص) با تاکید بر حدیث «لَیُغَان»

حدیث «لَیغَان» نمونه‌ای از نصوص دینی است که برداشت ظاهری از آن با مقام اخلاقی و عرفانی رسول اکرم (ص) ناسازگار است. در این حدیث که در جوامع روایی اهل تسنن و شیعه از پیامبر اکرم (ص) نقل شده آمده است: در هر روز حجابی مانند ابر جلوی قلب مرا می‌گیرد و به همین دلیل روزی هفتاد بار استغفار می‌کنم. این مقاله ضمن گردآوری، تحلیل، رویکردشناسی و ارزیابی انواع برون‌رفت‌های اخلاقی و عرفانی در زمینه ناسازگاری استغفار رسول خدا (ص) با مقام اخلاقی و عرفانی آن حضرت، صحت و سقم احتمال‌های گوناگون را اعتبارسنجی کرده و به این دیدگاه راه یافته است که از میان بیست‌وسه تفسیر عرفانی فقط دو برون‌رفت می‌تواند توجیهی مناسب برای استغفار رسول اکرم (ص) باشد: تفسیر حدیث به استغفار از پایین‌تر از مقام احدیت که مقام اختصاصی رسول خدا (ص) است، و تفسیر آن به تمکن و استقامت در مقام احدیت و عدم تلوّن در آن. این دو برون‌رفت نه‌تنها با عصمت آن حضرت ناسازگاری ندارد که با منزلت‌های فراتر از عصمتی که در نبوت شرط است، سازگار است

The Analysis and Criticism of Mystical Justifications of Asking For Divine Pardon by Holy Prophet, with Emphasis on the Tradition of "Layoghan (Darkness or Veil)"

The tradition of "Layoghan" is an example of religious text whose exoteric and literal meaning contradicts with Holy Prophet's moral and mystical state. It is cited in Shia and Sunny hadith collections and reads as: "every day a veil covers my hearth like a cloud, thus I ask for divine pardon seventy times every day". Gathering, analyzing, studying the approaches and evaluating different kinds of moral and mystical solutions for the contradiction between Holy Prophet's asking for divine pardon and his moral and mystical state, the present paper validates different possibilities in this regard and comes to conclusion that there could be only two proper justifications for Holy Prophet's asking for divine pardon, among twenty three mystical solution: interpreting the hadith as asking for divine pardon from the state lower than the state of Oneness, which is specific to the Holy Prophet; and interpreting it as the ability and endurance in the state of Oneness and consistency in it. These two solutions are not only in harmony with Holy Prophet's infallibility but also with states higher that the infallibility, which is the condition for prophecy.