مابعدالطبیعه دکارت، تمهیدی بر ورود ریاضیات به طبیعیات

در اغلب آثاری که درباره دکارت نگاشته شده، صراحتاً تصویری ریاضی از جهان در مابعدالطبیعه او عرضه شده است. اما چون در محافل فلسفی، آثار علمی و ریاضی دکارت مغفول مانده و بیشتر به آثار مابعدالطبیعی وی پرداخته شده توصیفی تحلیلی از اینکه دکارت چگونه طبیعت را جامه ریاضیات پوشانید و پای علوم دقیقه را به طبیعیات گشود مطرح نشده است. حتی برخی از اهل نظر، فلسفه‌ورزی‌های دکارت را مستقل از آثار علمی او دانسته‌اند، حال ‌آنکه ظرایف تفکر ریاضی دکارت در تمام آثار مابعدالطبیعی او منشا اثر بوده و این ظرایف بدون بررسی آثار ریاضی او پنهان خواهد ماند. این مقاله می‌کوشد مسیر دکارت تا رسیدن به تصویر ریاضی جهان را با عنایت به دقایق آثار علمی و ریاضی او بررسی کند و نشان دهد که چگونه چنین بینشی به نظام طبیعت، انسان را مسلّط بر جهان و متصرّف در آن کرده است.

Descartes's Metaphysics: A Strategy to Enter Mathematics into Natural Philosophy

Most works about Descartes have explicitly provided a mathematical image of the world in his metaphysics. A descriptive analysis of how Descartes describes nature through mathematics and enters exact sciences into natural philosophy has not been provided, because philosophical circles have neglected his scientific and mathematical works and have more considered his metaphysical works. Some scholars have, even, regard Descartes's philosophizing as independent from his scientific works, while delicate points of his mathematical thinking has exerted influence on all his metaphysical works, which will be neglected if his mathematical works are not studied. The present paper seeks to review Descartes's path to achieve a mathematical image of the world through studying the intricacies of his scientific and mathematical works and show how such an insight to nature regards man as dominant over the world, able to possess and change it.