معرفت فطری و رابطه ی آن با معرفت های حاصل از سایر قوای ادراکی از دیدگاه سهروردی

نظام معرفت شناسی اشراقی نظامی متعالی است که می‌تواند، جایگاه معرفت فطری و رابطه‌ی آن با سایر معرفت‌های بشری را تبیین نماید. بداهت، خطاناپذیری، ثبات، عمومیت و قابلیت پذیرش و صف کلیت و تشکیک از جمله شاخصه‌های معرفت فطری از دیدگاه سهروردی است. دامنه ی مفهومی معرفت فطری در نظام نوری و علم النفس اشراقی توسعهی ویژه‌ای پیدا می‌کند. به نحوی که دربازخوانی مفاهیم و نظریات مربوط به حوزه ی ادراکات، محتمل است که معرفت حسی زیر مجموعه‌ی معرفت فطری قرار بگیرد. معرفت عقلی که از دیدگاه اشراق کارکرد عقل تحلیلی و انتزاعی و ترکیبی و... به طور کلی از نوع حصولی است با معرفت فطری متمایز است. اما معرفت عقلی از دیدگاه شیخ اشراق به نحوی تبیین شده است که می‌تواند با معرفت فطری رابطه‌ی قویمی داشته باشد. معرفت قلبی نیز در برخی از اقسام شاخصه‌هایی دارد که با شاخصه‌های معرفت فطری یکی است. در این مقاله با توجه به جایگاه کانونی معرفت فطری در دستگاه تفکر مربوط به علم اشراقی سعی شده است با ذکر شواهد و مستنداتی و با روشی توصیفی تحلیلی به بررسی این موارد بپردازد.

Inherent Knowledge and Its Relationship with the Kinds of Knowledge Acquired Through Other Perceptive Faculties

Illuminationist epistemology is a transcendent system which can explain the position of inherent knowledge and its relationship with other kinds of human knowledge. Selfevidence, infallibility, stability, generality, potentiality to describe the universality and gradation are among the features of inherent knowledge in Sohrevardi's view. The conceptual scope of inherent knowledge expands particularly in luminous system and illuminationist science of soul, such that empirical knowledge is possibly a subcategory of inherent knowledge when rereading the concept and theories related to modes of perception. According to Mulla Sadra's illuminationist view, intellectual knowledge has an analytical, abstract, and combinative function, is generally acquired and distinct from inherent knowledge. According to Sohrevardi's view, however, intellectual knowledge is explained in a way that can have a strong relationship with inherent knowledge. Some kinds of intuitive knowledge have also features which are the same of those of inherent knowledge. Using a descriptiveanalytical method and citing evidence and documents, the present paper seeks to study these issues, given the central position of inherent knowledge in the intellectual system of illuminationist knowledge.