تاملی در بسنده‌انگاری فضایل عقلانی در کسب معرفت

نقض‌های گتیه به تعریف «باور صادق موجّه»، معرفت‌شناسان را بر آن داشت تا درصدد ارائه تعریفی جامع و مانع برآیند. در رویکرد نوینِ معرفت‌شناسی فضیلت‌محور، ادعا می‌شود که تنها اگر در فرآیند معرفت از فضایل عقلانی و معرفتی مدد گرفته شود، عامل معرفتی به حقیقت دست می‌یابد و معرفت یعنی: «باور برآمده از فعالیت فضایل عقلانی». این رویکردِ نوپا و سرایت دادن نظریه فضیلت به ساحت معرفت‌شناسی، با چالش‌های فراوانی روبروست؛ برخی از این اشکالات مربوط به اصلِ به‌کارگیری فضایل است که از آن جمله می‎توان به ابهام در کم و کیف فضایل عقلانی، عدم ارائه راهکار برای حالت تعارض این فضایل، دلایل ناکافی در تفکیک فضایل عقلانی از فضایل اخلاقی و ابهام در کارکرد معرفتی قوه حکمت عملی اشاره نمود. از سوی دیگر، این ادعا که به‌کارگیری فضایل عقلانی متناسب با هر موقعیت معرفتی، چراغ هدایت به صدق است، هم به صورت ادعای اجمالی و هم به صورت ادعای انحصاری محل مناقشه است. گذشته از محاسن این نظریه، دلایل نقضی و حلّی حاکی از آن است که بسنده‎انگاری در کارکرد فضایل عقلانی برای نیل به صدق باورها ناصواب است. این مقاله با گزارش مختصری از این رهیافت به تقریر زگزبسکی، این ادعا را که کارکرد فضایل عقلانی برای کسب معرفت، لازم و کافی باشند، نقد میکند.

A Reflection on Regarding Intellectual Virtues as Adequate to Acquire Knowledge

Gettier’s objections to the definition of “true justified belief” compelled the epistemologists to think about and provide an inclusive and exclusive definition of knowledge. In the new approach of virtuebased epistemology, it is claimed that the epistemic agent achieves the truth just if the intellectual and epistemic virtues are resorted to in the process of acquiring knowledge, thus knowledge is defined as “a belief resulted from the act of intellectual virtues”. This new approach and the transmitting the theory of virtue into the realm of epistemology faces many challenges, some of which are related to the principle of applying the virtues including ambiguity in the quantity and quality of the intellectual virtues, not providing a solution for contradiction between these virtues, inadequate reasons for separating intellectual virtues from moral virtues and ambiguity in the epistemic function of the faculty of practical wisdom. On the other hand, the claim that the application of intellectual virtues corresponding to each and every epistemic circumstance guides to truthfulness is disputable both as a general claim and as an inclusive one. Aside from the advantages of this theory, the constructive and destructive reasons indicate that it is incorrect to regard the function of intellectual virtues as adequate to achieve the truthfulness of the beliefs. Providing a brief review of this approach to Zagzebski’s account, the present paper criticizes the claim that the function of intellectual virtues would be necessary and sufficient to acquire knowledge.Gholam Hussein Jawadpoor[1][1] . PhD of philosophy of religion and modern theological issues, Qom University